Vai al contenuto

Almagna

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

L'Almagna (Deutschland an lenga tedesca) a l'é 'n pais dl'Euròpa sentral, mèmber ëd l'Union Europenga.

A confin-a con Danimarca, Polònia, Repùblica Ceca, Àustria, Svìssera, Fransa, Lussemborgh, Belgi e Pais Bass.
La capital a l'é Berlin.
A l'ha na surfassa ëd 357.022,90 km² e a conta anviron 80,5 milion d'abitant (2013), ël 16,1% dla popolassion dl'Union Europenga.

Anté ch'as treuva

[modìfica | modifiché la sorgiss]

L'Almagna a l'é riunificasse dël 1990: apress l'adossion dël tratà d'unificassion dij 31 d'ost e la signadura dël tratà 'd Mosca dij 12 dë stèmber, l'adesion dl'Almagna oriental a la repùblica federal a l'é vnùita ai 3 d'otóber 1990.

Evolussion demogràfica

[modìfica | modifiché la sorgiss]

La popolassion a l'era d'82,5 milion d'abitant ant ël 2004 e d'82 milion ant ël 2009.

La disocupassion a l'é al 7,5% (2010). Dël 2012 ël 2,92% dël prodot anterior ëspòrch a l'é stàit dedicà a l'arserca e al dësvlup.
Apopré ël 26% dl'eletricità alman-a a l'é fornìa da j'anstalassion nuclear.

Organisassion polìtica

[modìfica | modifiché la sorgiss]

L'Almagna (nòm ofissial: Bundesrepublik Deutschland) a l'é na repùblica federal.
Ël president a l'é Frank-Walter Steinmeier (dal 2017).
Ël Prim Ministr (Bundeskanzler) a l'é Olaf Scholz (SPD, dal 2021).

La Gërmania a l'é formà da 16 Ëstat Federaj (Bundesländer), elencà sì-sota:

Ij Bundesländer dla Gërmania
Ij Bundesländer dla Gërmania
# Land Capital Surfassa Popolassion
(2004)
1 Baden-Württemberg Stocarda (Stuttgart) 35.751,65 km² 10.717.000
2 Baviera (Bayern) Mùnich ëd Baviera (München) 70.549,19 km² 12.444.000
3 Berlin (Berlin) Berlin (Berlin) * 891,75 km² 3.388.000
4 Brandeborgh (Brandenburg) Potsdam 29.477,16 km² 2.568.000
5 Brema (Bremen) Brema * 404,23 km² 663.000
6 Amborgh (Hamburg) Amborgh * 755,16 km² 1.735.000
7 Assia (Hessen) Wiesbaden 21.114,72 km² 6.098.000
8 Meclenborgh-Pomerania Ossidental (Mecklenburg-Vorpommern) Schwerin 23.174,17 km² 1.720.000
9 Bassa Sassònia (Niedersachsen) Hannover 47.618,24 km² 8.001.000
10 Nòrd Ren-Westfalia (Nordrhein-Westfalen) Düsseldorf 34.083,52 km² 18.075.000
11 Renania-Palatinà (Rheinland-Pfalz) Magonsa (Mainz) 19.847,39 km² 4.061.000
12 Saarland Saarbrücken 2.568,65 km² 1.056.000
13 Sassònia (Sachsen) Dresda (Dresden) 18.414,82 km² 4.296.000
14 Sassònia-Anhalt (Sachsen-Anhalt) Magdeborgh (Magdeburg) 20.445,26 km² 2.494.000
15 Schleswig-Holstein Kiel 15.763,18 km² 2.829.000
16 Turingia (Thüringen) Erfurt 16.172,14 km² 2.355.000

* Le sità-stat ëd Berlin e d'Amborgh, da na mira giurìdica, a son sia un Land sia na sità e a son nen ulteriorment sudividùe an comun-e (Gemeinde). Ël Land ëd Brema a l'é formà da la sità ëd Brema e da la sità ëd Bremerhaven.

Ij Länder a son peui sudividù an distret (Kreise); a-i na son complessivament 438.

2 euro: l'òja, sìmbol dla Gërmania

Dal 1m ëd gené 2002 la Gërmania a deuvra l'Euro.
Për savèjne ëd pi, vardé soa vos.

Anliure esterne

[modìfica | modifiché la sorgiss]