جوگرافیای دانیشتوان

٣
‫ﺑﻪ‬‫راﯾﯽ‬
‫ﯾـــﻪ‬‫ﻟـــﻪ‬ ‫��‬‫ﮐ‬‫و‬‫ﺑﺎﺑﻪ‬‫ﺗﺎﻧـــﻪ‬‫ﮐـــﻪ‬ ‫ی‬‫ﻟـــﻪ‬‫دووه‬ ‫ﭘـــﯚﻟﯽ‬ ‫ﭘﺮۆﮔﺮاﻣـــﯽ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ﻣـــﯽ‬‫ﺷـــﯽ‬
‫ـــﺎ‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬‫دا‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫زاﻧﮑﯚﯾ‬‫ـــﺘﺎﻧ‬‫ـ‬‫ﮐﻮردﺳ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫هﻪ‬ ‫ﺪا‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﯾ‬،‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﺎﺑ‬‫ﮑﯽ‬‫ﺗ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﯾ‬‫ﮐﺠﺎر‬
‫ﺑﺎﯾﻪ‬‫ـﺪار‬‫ـ‬‫ﺧ‬،‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬‫ـﺘﻮواﻧ‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ﻪ‬.‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ـﺪﮐﺎر‬‫ـ‬‫ﻨ‬‫ﺧﻮ‬ ‫ـﻨﺎﮐﺮدﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﺋﺎﺷ‬ ‫ﺖ‬‫واﺑ‬
‫ﺑﻨﻪ‬‫ﻣﺎﯾـــﻪ‬‫ﺋـــﻪ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ﺑﺎﺑﻪ‬ ‫و‬‫ﺗـــﻪ‬‫ﺑـــﻪ‬‫ﮑـــﻮ‬‫ر‬‫ﺋـــﻪ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﭘ‬‫ﻣﺎﻣﯚﺳـــﺘﺎی‬ ‫زاﻧﺴـــﺘﯽ‬ ‫رﮐﯽ‬
‫واﻧﻪ‬‫ﮋه‬‫ﺑ‬.
‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﮔﻮﺗﻨ‬‫وه‬‫ــﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫ی‬‫ــﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫راﭘﻪ‬ ‫دوای‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫رﯾﻨ‬‫ﻣﻪ‬‫زﻧﻪ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ی‬
‫ـــﺘﺎﻧﯿﯿﻪ‬‫ـ‬‫ﮐﻮردﺳ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ﮐﺎن‬‫ـــﺘﺎﻧﺪا‬‫ـ‬‫ﮐﻮردﺳ‬ ‫ـــﻮوری‬‫ـ‬‫ﺑﺎﺷ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ،‫ـــ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ﻪ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫ر‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫واﻧﺎﻧ‬ ‫و‬
‫ﮔﻮﺗﺮاوه‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺗ‬‫وه‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫واﻧ‬ ‫ـﺘﺎی‬‫ـ‬‫ﻣﺎﻣﯚﺳ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ﮋ‬‫ﺑ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫رﭼﺎوه‬‫ـﺎره‬‫ـ‬‫ﻋ‬ ‫ی‬‫ـﺎده‬‫ـ‬‫ﺋﺎﻣ‬ ‫ﺑﯽ‬‫ی‬
‫ـﺮدووه‬‫ـ‬‫ﮐ‬.‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ه‬ ‫واش‬ ‫ـﺎری‬‫ـ‬‫ﺟ‬‫ﺑﻮوه‬‫ﭼﻪ‬‫ـﺪ‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻻﭘ‬‫ڕ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ـﺮا‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫ـﯚﭘﯽ‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫ـﺪا‬‫ـ‬‫ﮑ‬‫ﺒ‬‫ﮐﺘ‬‫وه‬‫و‬
‫ﺑﻪ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ــ‬‫ـ‬‫ﻨ‬‫ﺧﻮ‬ ‫ر‬‫ﺪ‬‫داﺑﻪ‬ ‫ﮐﺎران‬‫ــﮑﺮاوه‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫و‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻻﯾ‬‫ﺋﻪ‬ ‫ن‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫واﻧ‬‫وه‬‫ــﺮاوه‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫ش‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬
‫ﺑﺎﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ــﻮردی‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ﺗﻪ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ی‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ــﺪراوه‬‫ـ‬‫ﻨ‬‫ﺧﻮ‬ ‫ر‬‫وه‬ .‫ــﺎﺑﻦ‬‫ـ‬‫ﻣﺨ‬ ‫ــ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫س‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫و‬
‫ـﺘﺎ‬‫ـ‬‫ﻣﺎﻣﯚﺳ‬‫ﯾﺎﻧ‬‫ﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ،‫ـﻪ‬‫ـ‬‫راﻧ‬ ‫ـﯚی‬‫ـ‬‫ﺧ‬‫ﺑ‬‫ﻴ‬‫ﻨﯿﻮوه‬‫ﻟﻪ‬ ‫ـﺎ‬‫ـ‬‫ﺋﯿﻨﺠ‬ ،‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ر‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ه‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫هﯚﯾ‬ ‫ر‬‫ک‬‫ـﺖ‬‫ـ‬‫ﺑﻮوﺑﯿ‬
‫وه‬‫ﮐﻮ‬‫ــﺎی‬‫ـ‬‫ﺗﻮاﻧ‬‫ــﺘﯽ‬‫ـ‬‫زاﻧﺴ‬‫و‬‫ــﺎن‬‫ـ‬‫زﻣ‬‫و‬‫ــ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺧ‬‫ﻣﯿ‬‫ﻮ‬‫ﻣﺎدی‬‫و‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫هﻪ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻧ‬ ‫ــﺪ‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫زاﻧﯽ‬
‫ﮐﻮردی‬،‫واﻧﻪ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﮐﺎن‬‫ﺳﻪ‬‫ﻮه‬‫ﺷ‬ ‫ر‬‫وﺑﮑﺎﺗﻪ‬‫ﺑ‬ ‫ﺐ‬‫ﮐﺘ‬ ‫ی‬‫وه‬.
‫ـــﯽ‬‫ـ‬‫ۆﮔﺮاﻣ‬‫ﭘ‬‫ـــﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬‫ـــﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫زاﻧﮑﯚﯾ‬‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ـــﻮورﯾﯽ‬‫ـ‬‫ﺑﺎﺷ‬
‫وه‬ ،‫ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ﮐـﻮ‬‫واﻧـﻪ‬‫ﻣﺎﻣﯚﺳـﺘﺎﯾ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ﺎﻧﯽ‬‫واﻧـﻪ‬‫و‬ ‫ﮋ‬‫ﺑ‬‫ﺳـﻪ‬‫رﭼﺎوه‬‫ﮐﺎﻧﺪا‬
‫ده‬‫رده‬،‫ــﺖ‬‫ـ‬‫ﮐﻮ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫زۆری‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﺮﯾﺘﯿﯿ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ﺑﺎﺑﻪ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺗ‬‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ــﺎره‬‫ـ‬‫ژﻣ‬‫ﮔﻪ‬ ‫و‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ﮐﺮدﻧﯽ‬
‫داﻧﯿﺸـــــﺘﻮوان‬‫و‬‫ﺑﺰووﺗﻨـــــﻪ‬‫وه‬‫ﺳﺮوﺷـــــﺘﯽ‬ ‫ی‬‫داﻧﯿﺸـــــﺘﻮوان‬‫ﮑﮫﺎﺗـــــﻪ‬‫ﭘ‬ ‫و‬‫ی‬
‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ﺑﻪ‬‫ﺮه‬‫ﮔﻮ‬‫ﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻮﺧﻢ‬ ‫ی‬‫ﻣﻪ‬‫ﺰان‬‫ﺧ‬ ‫و‬ ‫ن‬‫هﻪ‬ ،‫روه‬‫هﺎ‬‫داﺑﻪ‬‫ﺷـﺒﻮوﻧﯽ‬
‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ی‬‫)ﭼ‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬.‫ـﯚﭼﮑﺮدن‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫و‬ (‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ﻻﯾﻪ‬ ‫و‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻧﺎﻧ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬ ‫ـﺎﮐﻮ‬‫ـ‬‫ﺗ‬‫ر‬
‫ﻧﯿﻦ‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯽ‬،‫ﺑﻪ‬‫ﺑﺎﺑﻪ‬ ‫ﮑﻮ‬‫هﺎوﺑﻪ‬ ‫ﺗﯽ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﺷﻦ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـﺎی‬ ‫ـﻮان‬‫ﻧ‬‫داﻧﯿﺸـﺘﻮوان‬
‫زاﻧﺴﺘﯽ‬ ‫و‬ ‫دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬ ‫و‬‫داﻧﯿﺸـﺘﻮواﻧ‬‫ﺪا‬‫ﮐـﻪ‬ .‫ﺋـﻪ‬ ‫ﺖ‬‫واﺑ‬‫وه‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ﺴـﺘﺎ‬‫ﺋ‬ ‫ﺗـﺎﮐﻮ‬ ‫ی‬‫و‬
‫ﻣﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﯾﺪاﻧ‬‫ﻨــﺪراوه‬‫ﺧﻮ‬ ‫دا‬‫ﺑﻨــﻪ‬‫ﺑــﯚ‬ ‫ﺟــﻮﮔﺮاﻓﯽ‬ ‫ــــ‬ ‫دﯾﻤــﯚﮔﺮاﻓﯽ‬ ‫ﻣﺎی‬‫داﻧﯿﺸــﺘﻮوان‬
‫ﺑﻮوه‬‫ﻟﻪ‬ ‫زۆر‬ .‫ﺑﺎﺑﻪ‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ﺟـﻮﮔﺮاﻓﯽ‬ ‫ﺗﯽ‬‫داﻧﯿﺸـﺘﻮواﻧ‬‫وه‬ ‫ﺪا‬‫ﻣﻪ‬ ‫ﮐـﻮ‬‫ﺋـ‬ ‫و‬ ‫ﯾـﺪان‬‫ﻪ‬‫رﮐﯽ‬
‫ـــﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬‫ـــﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ﭘﻪ‬ ‫و‬‫ﯾﻮه‬‫ﺟﻮﮔﺮا‬ ‫ـــﺪی‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ﻓ‬‫ـــﺎی‬‫ـ‬‫ﯿ‬‫ـــﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬

٤
‫ـﺘﻪ‬‫ـ‬‫زاﻧﺴ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫دﯾﮑ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻧ‬ ‫ـﯽ‬‫ـ‬‫ﻣﺮۆﭬ‬ ‫ـﺎﻣﺎﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﺳ‬ ‫و‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎﻧ‬ ‫ـﺎﻧﯿﺶ‬‫ـ‬‫ﯾ‬ ‫ـﺪراون‬‫ـ‬‫ﻨ‬‫ﺧﻮ‬
‫ﺳﻪ‬‫رﻟﻪ‬‫دوو‬‫ﺑﺎﺑﻪ‬‫ﺗﻪ‬‫ﮐﻪ‬‫ﻧﻪ‬‫ﻧﺪراوه‬.
‫ﺮ‬‫ﻓ‬ ‫ﺒﯽ‬‫ﮐﺘ‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‬‫ﮐﺮدن‬‫ﻟﻪ‬ ،‫ﺑﻪ‬‫ﺋﻪ‬ ‫ر‬‫وه‬‫ی‬‫ﮐﻪ‬‫ده‬ ‫ﮏ‬‫ﺳـﺎﻧ‬‫ﺘـﻪ‬‫ﻨ‬‫ﯾﺨﻮ‬‫وه‬‫ﮐـﻪ‬ ،
‫ﺗـــﺎزه‬‫ﻟـــﻪ‬‫ده‬ ‫زاﻧﮑـــﯚ‬‫ﺑـــﻪ‬ ‫ﺳـــﺘﯽ‬‫ﮐـــﺮدووه‬ ‫ﻨـــﺪن‬‫ﺧﻮ‬،‫ﻧﻮوﺳـــﻪ‬‫ﻣﺎﻧـــﺪوو‬ ‫ری‬
‫ده‬.‫ﮐﺎت‬‫هﻪ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ر‬‫ﺑﻪ‬‫ﺋﻪ‬ ‫ر‬‫وه‬‫ده‬ ‫ش‬‫ﭼﻪ‬ ‫ﺖ‬‫ﺑ‬‫ﮏ‬‫ﺷﺘ‬ ‫ﻧﺪ‬‫ﻟﻪ‬‫ﺑـﻪ‬‫ـﺖ‬‫ﺑﮕﯿﺮ‬ ‫ﭼـﺎو‬ ‫ر‬‫وه‬‫ﮐـﻮ‬
‫ﺳﺎده‬‫ﯾﯽ‬‫زﻣﺎن‬‫ﺷﯿﮑﺮدﻧﻪ‬ ‫و‬‫وه‬‫ی‬‫زاراوه‬‫و‬ ‫ﮐﺎن‬‫ﻧﻤﻮوﻧـﻪ‬‫ه‬‫ﻨﺎﻧـﻪ‬‫وه‬‫ﺑﺎﺑـﻪ‬ ‫ﺑـﯚ‬‫ت‬
‫رووﻧﮑﺮدﻧﻪ‬‫وه‬.
‫ﺮ‬‫ﻓ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﺒ‬‫ﮐﺘ‬‫ﮐﺮدن‬‫ﻟﻪ‬‫ﻣـﻪ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـﺎی‬ ‫ر‬‫داﻧﯿﺸـﺘﻮواﻧ‬،‫ﺪا‬‫ﮐـﻪ‬‫ده‬‫ﺑﻮاﯾـﻪ‬‫ﭼﻪ‬‫ﻧـﺪ‬
‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ــﺎڵ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ر‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫وڕۆ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻻﯾ‬‫ن‬‫ــﺎره‬‫ـ‬‫ﺷ‬ ‫ــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﻣﺎﻣﯚﺳ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫زا‬‫ﻣﻪ‬ ‫و‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﯾﺪاﻧ‬‫دا‬
‫ﺑﻨﻮوﺳﺮاﺑﻮاﯾﻪ‬‫ﻟﻪ‬ ،‫ﺒﺨﺎﻧﻪ‬‫ﮐﺘ‬‫ﻧﯿﯿﻪ‬ ‫ﮐﻮردﯾﯿﺪا‬ ‫ی‬.‫ﺋﻪ‬‫ﮔﻪ‬‫ﺴـﺘﺎ‬‫ﺋ‬ ‫ﺗـﺎﮐﻮ‬ ‫ﮑﯿﺶ‬‫ﺷـﺘ‬ ‫ر‬
‫ﻟﻪ‬‫ﻣ‬‫ﻪ‬‫ڕ‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ﺋـﻪ‬ ‫ﺖ‬‫ﮐﺮاﺑ‬‫وه‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎﻧـﻪ‬‫ﻧـﻪ‬‫ﮐﺮاوه‬‫ﭘﻪ‬ ‫و‬‫ﯾﻮه‬‫ﻧﺪﯾ‬‫ﺸـﯽ‬‫ﺑـﻪ‬
‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎوه‬‫ﻧﯿﯿﻪ‬.
‫ﺳﻪ‬‫رﭼﺎوه‬‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‬ ‫ی‬‫ﺒﯽ‬‫ﮐﺘ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬،‫ﺋﻪ‬‫واﻧـﻪ‬‫ﮐـﻪ‬ ‫ن‬‫ﺑـﻪ‬
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫و‬ ‫ـﺮاون‬‫ـ‬‫ﻧﻮوﺳ‬ ‫ـﯽ‬‫ـ‬‫رووﺳ‬‫ـﮑﯚ‬‫ـ‬‫ﻣﯚﺳ‬ ‫ـﯚی‬‫ـ‬‫زاﻧﮑ‬‫ﭘﻪ‬ ‫و‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﯾﻤﺎﻧﮕ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﭘ‬ ‫ی‬‫روه‬‫رده‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬
‫ده‬ ‫ﻣﯚﺳﮑﯚ‬‫ﻦ‬‫ﻨﺪر‬‫ﺧﻮ‬‫وه‬‫ﮐـﻮ‬:‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـﺎی‬‫داﻧﯿﺸـﺘﻮواﻧ‬‫ﯾـﻪ‬ ‫ﯽ‬‫ﺳـﯚﭬﯿﻪ‬ ‫ﺘﯽ‬‫ﮐ‬‫ت‬.
‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــــﺎی‬‫داﻧﯿﺸــــﺘﻮوان‬.‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــــﺎی‬‫داﻧﯿﺸــــﺘﻮوان‬‫ﻟﻪ‬‫ﮔــــﻪ‬‫ﺑﻨــــﻪ‬ ‫ڵ‬‫ﻣﺎی‬
‫ﺋـــﻪ‬ ‫و‬ ‫دﯾﻤـــﯚﮔﺮاﻓﯽ‬‫ﺗﻨﯚﮔﺮاﻓﯽ‬.‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـــﺎی‬‫داﻧﯿﺸـــﺘﻮوان‬‫ﻮازی‬‫ﺷـــ‬ ‫ﺒـــﯽ‬‫ﮐﺘ‬
.‫ـﻮون‬‫ـ‬‫ﺮﺑ‬‫ﻔ‬‫ﻟ‬‫ﻨﺎﻣﻪ‬‫ـﺎ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫و‬ ‫ـﯚﮔﺮاﻓﯽ‬‫ـ‬‫دﯾﻤ‬ ‫ی‬....‫ـﺪ‬‫ـ‬‫هﺘ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ه‬‫روه‬‫ـﺎره‬‫ـ‬‫ﺷ‬ ‫هﺎ‬‫ـﯚم‬‫ـ‬‫ﺧ‬ ‫زاﯾﯽ‬
‫ﮐﻪ‬‫ﻟﻪ‬‫ﺋﻪ‬‫ﻧﺠﺎﻣﯽ‬‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‬‫ﭼﻪ‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ـﺐ‬‫ﮐﺘ‬ ‫ﻧﺪ‬‫ﺑـﺎره‬‫ی‬‫داﻧﯿﺸـﺘﻮواﻧ‬‫ﺑﺎﺷـﻮورﯾﯽ‬ ‫ﯽ‬
‫ﮐﻮردﺳــﺘﺎن‬‫ﮔﻮﺗﻨــﻪ‬ ‫و‬‫وه‬‫ی‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــﺎی‬‫داﻧﯿﺸــﺘﻮوان‬‫ﻟــﻪ‬‫ﺳــﯚران‬ ‫زاﻧﮑــﯚی‬
‫ﻓﺎﮐﻪ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ﺋﺎداب‬ ‫ﻟﺘﯽ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎ‬ ‫ﺷﯽ‬‫ﻨﺪﻧﯽ‬‫ﺧﻮ‬ ‫ﯽ‬‫ﺳﺎ‬٢٠١١‫ـــ‬٢٠١٢.‫دا‬
‫ــﺪﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﻨ‬‫ﺧﻮ‬‫ــﯽ‬‫ـ‬‫ﺒ‬‫ﮐﺘ‬‫ﺑﻪ‬‫رده‬،‫ــﺖ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﮔ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ر‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻣﻨ‬ ‫ﺮی‬‫ــﺎود‬‫ـ‬‫ﭼ‬ ‫ــﺮ‬‫ـ‬‫ژ‬‫وه‬‫ــﺖ‬‫ـ‬‫ﺑ‬،
‫ﮔﻪ‬ ‫ﺳﻮودی‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﮏ‬‫ﻟ‬‫وه‬‫زﯾﺎﺗﺮ‬‫ده‬‫ﺖ‬‫ﺑ‬‫ﮔﻪ‬‫ﮐﻪ‬ ‫ر‬‫دﯾﮑﻪ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﺳ‬‫ﺋﻪ‬‫ﮐﺎره‬ ‫و‬.‫ﺑﮑﺎت‬‫ﻟﻪ‬
‫ﺑــﻪ‬‫ﺋــﻪ‬ ‫ر‬‫وه‬‫ﯾ‬‫ﺨﯚم‬‫ﯾﻪ‬‫ﮐﺴــﻪ‬‫ر‬‫ﻻﯾــﻪ‬‫ﻧﯽ‬‫ﺋــﻪ‬‫رﯾﻨﯽ‬‫و‬‫ﻧــﻪ‬‫رﯾﻨﯽ‬‫ﺒﻪ‬‫ﮐﺘ‬‫ﮐــﻪ‬‫ﻣ‬‫ﺒــﻪ‬‫ﭼــﺎو‬ ‫ر‬
‫ده‬‫ﮐﻪ‬‫وت‬‫د‬ ‫و‬‫ه‬‫ﻣﺒﯿﺴﺖ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﺑﯿﺮم‬ ‫و‬‫ﭼﺎره‬‫ﺳﻪ‬‫ده‬ ‫رﯾﺎن‬.‫ﮐﺮد‬

٥
‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـﺎی‬ ‫ﺒﯽ‬‫ﮐﺘ‬‫داﻧﯿﺸـﺘﻮوان‬‫ﺋـﻪ‬ ،‫ﮐﺎره‬ ‫و‬‫ﯾـﻪ‬‫ﮐـﻪ‬‫ﮔـﻪ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﻨ‬‫ﺷـﻮ‬‫وره‬‫ﻟـﻪ‬
‫ﺒﺨﺎﻧﻪ‬‫ﮐﺘ‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـﺎ‬ ‫ی‬‫ده‬ ‫ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﺪا‬‫ـﺖ‬‫ﮔﺮ‬‫ﺋـﻪ‬ ‫و‬‫ﺒﻪ‬‫ﮐﺘ‬ ‫و‬‫ﺷـﻪ‬‫ﮐـﻪ‬‫ﭼـﺎپ‬
‫ﮐﺮدﻧﻪ‬‫وه‬‫ی‬‫ﻟﻪ‬‫ﻮﯾﺴﺖ‬‫ﭘ‬ ‫ﻧﺰﯾﮑﺪا‬ ‫ﮑﯽ‬‫داهﺎﺗﻮو‬‫ده‬‫ﺖ‬‫ﺑ‬.
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮋﻧ‬‫ﻟ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ـﺐ‬‫ـ‬‫ﮐﺘ‬ ‫ی‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺧ‬ ،‫ـﻮردی‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫ﮐﺎدﯾﻤﯿﺎی‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫و‬ ‫ـﺎﭘﮑﺮدن‬‫ـ‬‫ﭼ‬ ‫رﺟﯽ‬‫رﮐﯽ‬
‫وﮐﺮدﻧــﻪ‬‫ﺑ‬‫وه‬‫ﺒﻪ‬‫ﮐﺘ‬ ‫ی‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ﻟــﻪ‬ ‫ی‬‫ﺋﻪ‬‫ﮔﺮﺗــﻮوه‬ ‫ﺳــﺘﯚ‬‫ﮐــﻪ‬ .‫ﺳﻮﭘﺎﺳــﮑﺮدﻧﯽ‬ ‫ﺖ‬‫واﺑ‬
‫ﺋﻪ‬‫ﻧﺪاﻣﻪ‬‫ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ﺗﺎﯾﺒﻪ‬‫ﺋﻪ‬ ‫ﺋﺎزاد‬ .‫د‬ ‫ﺗﯽ‬‫ﺣﻤﻪ‬‫د‬‫ﻣﻪ‬‫ﺣﻤﻮود‬‫ﺳـﻪ‬ ‫ﮕـﺮی‬‫)ﺟ‬‫رۆﮐﯽ‬
‫ﺋﻪ‬،(‫ﮐﺎدﯾﻤﯿﺎ‬‫ﻟﻪ‬‫ﺋﻪ‬ ‫رووی‬‫ﺧﻼﻗﯿﯿﻪ‬‫وه‬‫ﺑﻪ‬‫ﮑﯽ‬‫ﺋﺎﮐﺎر‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﺟﻮان‬‫ﻗﻪ‬‫ﻪ‬‫ده‬ ‫م‬.‫ﺖ‬‫در‬
‫ﻋﻪ‬‫ﺑﺪو‬‫ﻏﻪ‬‫ﻓ‬‫ﻮ‬‫ور‬
‫ﺋﻪ‬‫ﯾﻠﻮ‬‫و‬‫ل‬٢٠١٢

٧
@@
ãóØóî@ðmóibiŠó@@
ín“ïäa†@ñbïÐa‹ íu@ðäbØóØŠó÷@ì@póibiìça@@
‫ﻨﺎﺳﻪ‬‫ﭘ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ‫ی‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬
‫ـــﺎره‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ـــﺎ‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫زاﯾﺎﻧﯽ‬‫ﻮه‬‫ـــ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﻨﺎﺳ‬‫ﭘ‬ ‫ـــﻮدا‬‫ـ‬‫ﺟ‬ ‫ی‬‫ـــﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫ی‬
‫ـــﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ده‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ﮐﺎره‬ .‫ن‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ه‬‫ده‬ ‫ر‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﺖ‬‫ـــﺒ‬‫ـ‬‫واﺷ‬ ‫ـــﺖ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫ر‬‫وه‬‫ی‬
‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫هﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻣﯿﺸ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﺰووﺗﻨ‬‫وه‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫داﯾ‬ ‫ــ‬‫ـ‬‫ــ‬ ‫ـﺎﻧﯿﮑﯽ‬‫ـ‬‫ﻣﯿﮑ‬ ‫و‬ ‫ـﺘﯽ‬‫ـ‬‫ﺳﺮوﺷ‬ ‫ــ‬‫ـ‬‫ــ‬.
‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻨﺎﺳ‬‫ﭘ‬‫ﻟﻪ‬ ،‫ﮐﺎﻧﯿﺶ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ــﺎ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫ر‬‫ﮐﯚﻣﻪ‬ ‫و‬ ‫ــﺎﺑﻮوری‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫ﻮﮔﯚڕی‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﯾ‬،‫ــﯽ‬‫ـ‬‫ﺳﯿﺎﺳ‬ ‫و‬ ‫ﺗﯽ‬
‫ﮐﻪ‬‫ﺑﻪ‬‫ﺳــــﻪ‬‫ر‬‫داﻧﯿﺸــــﺘﻮواﻧ‬‫ﻧــــﺎوه‬ ‫ﻧــــﺎو‬ ‫ــــﺖ‬‫داد‬ ‫ﺗــــﺪا‬‫و‬ ‫ﯽ‬‫ﺑــــﻪ‬ ‫ﻮﯾﺴــــﺘﯿﯿﺎن‬‫ﭘ‬
‫ﺪاﭼﻮوﻧﻪ‬‫ﭘ‬‫وه‬‫هﻪ‬‫ﯾﻪ‬.
‫ـﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ﻓﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ره‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺪاﺑ‬ ‫ـﮑﻠﯚﭘﯿﺪﯾﺎﯾﯽ‬‫ـ‬‫ﺋﯿﻨﺴ‬ ‫ﻧﮕﯽ‬‫و‬
‫ﻮه‬‫ﺷـــــ‬‫ﻨﺎﺳـــــﻪ‬‫ﭘ‬‫ﮐـــــﺮاوه‬‫ﯿﻨـــــﻪ‬‫ﮑﯚ‬‫ﻟ‬ ‫ﮑﻪ‬‫زاﻧﺴـــــﺘ‬ "‫وه‬‫ﻟـــــﻪ‬‫ﺳـــــﺮو‬‫و‬ ‫ﺷـــــﺖ‬
‫ﺗﺎﯾﺒﻪ‬‫ﺗﻤﻪ‬‫ـــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻧﺪﯾﯿ‬‫ﭘﻪ‬ (‫ـــــﺎﺋﯽ‬‫ـ‬‫ﺋﺎراﯾﯽ)ﻓﻀ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫و‬ (‫ـــــﮑﯿﻞ‬‫ـ‬‫ﺗﺸ‬ ،‫ـــــﺪاﺑﻮون)ﺗﮑﻮﯾﻦ‬‫ـ‬‫ﯾ‬
‫ﮔﻪ‬‫ــــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ﮐﺮدﻧﯽ‬‫ــــــﺘﺎﮐﻪ‬‫ـ‬‫ﺴ‬‫ﺋ‬‫ی‬‫ــــــﻪ‬‫ـ‬‫ﮑﮫﺎﺗ‬‫ﭘ‬‫ی‬‫ــــــﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ﻨﻪ‬‫ــــــﻮ‬‫ـ‬‫ﺷ‬ ‫و‬‫ﮐﺎﻧﯽ‬
‫د‬‫اﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫)ﺋﺎوه‬‫داﻧﯿﯿﻪ‬‫ﻟﻪ‬ (‫ﮐﺎن‬‫ﮐﯚﻣﻪ‬ ‫ﺑﺎری‬‫ﯾـﻪ‬‫و‬ ‫ﮋووﯾـﯽ‬‫ﻣ‬ ،‫ﺋـﺎﺑﻮوری‬ ،‫ﺗﯽ‬
‫ﺋﻪ‬ ،‫ﺟﯿﺎوازدا‬ ‫ﺳﺮوﺷﺘﯽ‬‫ده‬ ‫ﻧﺠﺎم‬"‫دات‬١
‫ﻨﺎﺳﻪ‬‫ﭘ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ‫ی‬‫داﻧﯿﺸـﺘﻮوان‬‫ﻟـﻪ‬‫ﺑـﻪ‬ ‫ﺟـﻮﮔﺮاﻓﯽ‬ ‫ﺋﯿﻨﺴـﮑﻠﯚﭘﯿﺎﯾﯽ‬‫ﮐـﻮرﺗ‬‫ﯽ‬
‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ﻮه‬‫ـــ‬‫ـ‬‫ﺷ‬ ‫و‬‫ـــﺮاوه‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ـــﺎﺧﻪ‬‫ـ‬‫ﺷ‬ "‫ﺗﺎﯾﺒﻪ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺗ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ـــﺪا‬‫ـ‬‫��ﺎﺑﻮورﯾ‬ ‫ـــﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬
‫ﻨﻪ‬‫ﮑﯚ‬‫ﻟ‬‫وه)دراﺳﻪ‬(‫ﻟﻪ‬‫ﮑﮫﺎﺗﻪ‬‫ﭘ‬‫داﺑﻪ‬ ‫و‬‫ﺷـﺒﻮوﻧﯽ‬‫داﻧﯿﺸـﺘﻮوان‬‫ﻨﻪ‬‫ﺷـﻮ‬ ‫و‬‫ﮐﺎﻧﯽ‬
‫ـﺎوه‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫دان‬‫ده‬ ‫ﻧﺠﺎم‬.‫دات‬‫ـﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮋﯾﻨ‬‫ﺗﻮ‬‫وه‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ (‫ـﺚ‬‫ـ‬‫)ﺑﺤ‬
‫ﭘﻪ‬‫ـﺪاﺑﻮوﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﯾ‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ﻨﯽ‬‫ـﻮ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ـﻮدا‬‫ـ‬‫ﺟﻮداﺟ‬‫ﺗﺮﯾﺘﯚ‬‫داو‬ (‫ـﺎک‬‫ـ‬‫ری)ﺧ‬
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮑﮫﺎﺗ‬‫ﭘ‬‫ـﺘﺎﮐﻪ‬‫ـ‬‫ﺴ‬‫ﺋ‬ ‫ی‬‫ﻪ‬‫ﯚ‬‫ﮔ‬ ‫و‬ ‫ی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ﭼ‬ ‫و‬ ‫ی‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﯾ‬‫ـﺎرﯾﮑﺮاو‬‫ـ‬‫دﯾ‬ ‫ﮐﯽ‬‫ﻨﯽ‬‫ـﻮ‬‫ـ‬‫ﺷ‬ ‫و‬ ‫ـﺎر‬‫ـ‬‫)ﺷ‬
Q.
‫ـﻠﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬ ‫ـﮑﯽ‬‫ـ‬‫ﺋﯿﻨﭽﮑﻠﯚﭘﯿﺪﯾﭽﺴ‬ ‫ـﮑﯽ‬‫ـ‬‫ﮔﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﭽﯿﺴ‬‫ﻓﻪ‬.‫ـﮑﭭﺎ‬‫ـ‬‫ﻣﯚﺳ‬ .‫ر‬١٩٨٨‫ـﺘﺮاﻧﯿﭽﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬ .٥٨‫ـﻪ‬‫ـ‬‫)ﺑ‬
.(‫رووﺳﯽ‬

٨
‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫ــﺎری‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫و‬ (‫ــﺎﺗﯽ‬‫ـ‬‫ﮫ‬‫د‬‫ﭼﻪ‬ ‫و‬‫ــﻨﻪ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ــﺘﻪ‬‫ـ‬‫ﻧﯿﺸ‬‫ﺒﻮوﻧﻪ‬‫ﺟ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫هﯿﻨﺎﯾﺘ‬ ‫ی‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﮐﺎﯾ‬‫وه‬"
‫ﺋﻪ‬‫ده‬ ‫ﻧﺠﺎم‬‫دات‬١
‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــﺎی‬‫داﻧﯿﺸــﺘﻮوان‬‫ﻟــﻪ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــﺎی‬ ‫ــﯽ‬‫ـ‬‫ﺒ‬‫ﮐﺘ‬‫داﻧﯿﺸــﺘﻮوان‬‫ﻟﻪ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﮔ‬‫ڵ‬
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﻨ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫و‬ ‫ـﯚﮔﺮاﻓﯽ‬‫ـ‬‫دﯾﻤ‬ ‫ﻣﺎی‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ﺗﻨﯚﮔﺮاﻓﯽ‬‫ﻮه‬‫ـ‬‫ـ‬‫ﺷ‬ ‫و‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻨﺎﺳ‬‫ﭘ‬‫ﮐﺮاوه‬‫ـﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ "
‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ﺑﻪ‬‫ﻮه‬‫ﺷـ‬‫ﮑـﻪ‬‫ﺗ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ڵ‬‫ﯾـﻪ‬‫ک‬‫ﯿﻨـﻪ‬‫ﮑﯚ‬‫ﻟ‬‫ده‬ ‫وه‬‫ﮐـﺎت‬‫ﻟـﻪ‬‫ﮐﯚﻣـﻪ‬‫ﮏ‬
‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫هﻪ‬‫ـﺘﻪ‬‫ـ‬‫ﺳﯿﺴ‬ ‫و‬ ‫ـﺪا‬‫ـ‬‫ﮑ‬‫ﻤ‬‫ر‬‫ﺋﺎوه‬ ‫ﻣﯽ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫داﻧﯿﯿ‬‫ﮐﺎن‬(‫ـﺪ‬‫ـ‬‫ﮔﻮﻧ‬ ‫و‬ ‫ـﺎر‬‫ـ‬‫)ﺷ‬
‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬"٢
‫ﺗﺎﯾﺒﻪ‬ ‫و‬‫ﺗﻤﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻧﺪﯾﯿ‬‫ـ‬‫ـ‬‫دروﺳ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ﮔﻪ‬ ‫و‬ ‫ـﻮون‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ﺖ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ﮐﺮدﻧﯿﯿﺎن‬
‫ﮐﯚﻣﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ﺋﺎﺑﻮوری‬ ‫ﺑﺎری‬‫ﯾﻪ‬"‫ﺟﻮدادا‬ ‫ﺳﺮوﺷﺘﯽ‬ ‫و‬ ‫ﺗﯽ‬
‫ـﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ﻟﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﻨ‬ ‫ر‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻨﺎﺳ‬‫ﭘ‬ ‫ﻣﺎی‬‫ـﺎژه‬‫ـ‬‫ﺋﺎﻣ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ـﺮاو‬‫ـ‬‫ﮑ‬‫ﭘ‬
‫ده‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ـﺖ‬‫ـ‬‫ﮐﺮ‬‫ﻮه‬‫ـ‬‫ـ‬‫ﺷ‬ ‫و‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮋﯾﻨ‬‫ﺗﻮ‬ ‫ــ‬‫ـ‬‫ـــ‬ ‫ـﺖ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫وه‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ده‬ ‫ﻧﺠﺎم‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫دات‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﺰووﺗﻨ‬‫وه‬‫و‬
‫ﮑﮫﺎﺗﻪ‬‫ﭘ‬‫داﺑﻪ‬ ‫و‬‫ﻧﯿﺸـﺘﻪ‬ ‫ﻨﯽ‬‫ﺷـﻮ‬ ‫و‬ ‫ﮐـﯚﭼﮑﺮدن‬ ‫و‬ ‫ﺷـﺒﻮون‬‫ـﺮ‬‫ژ‬ ‫ﻟـﻪ‬ ،‫ﺑـﻮون‬ ‫ﺟ‬
‫ﮐﯚﻣﻪ‬ ‫و‬ ‫ــﺎﺑﻮوری‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫و‬ ‫ــﺘﯽ‬‫ـ‬‫ﺳﺮوﺷ‬ ‫ــﺎری‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﯾ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫و‬ ‫ــﻮدا‬‫ـ‬‫ﺟ‬ ‫ﺗﯽ‬‫ــﻮه‬‫ـ‬‫ﭼﻮارﭼ‬‫ی‬
‫ﺟﯿﺎوازﯾﯿﻪ‬ ،‫و‬ ‫ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﮑﺪا‬‫ﺑﻪ‬ ‫ﮐﺎن‬‫ده‬ ‫ﭼﺎو‬ ‫ر‬.‫ﺧﺎت‬
‫ﮔﻪ‬‫ﺷﻪ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ‫ﮐﺮدﻧﯽ‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬
‫ــﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫زه‬ ‫ــﺮ‬‫ـ‬‫د‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻣﺎﻧ‬‫وه‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ــﺎره‬‫ـ‬‫ﺷ‬ ‫رﻧﺠﯽ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫زاﯾﺎن‬‫ﻣﻪ‬‫ــﺪاﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﯾ‬
‫ﮐـﺮدووه‬ ‫ﺶ‬‫ﮑ‬‫ﺑـﺎ‬ ‫ﺧﯚی‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫زاﻧﺴﺘﺪا‬‫ﻟﻪ‬ .‫ﺑـﻪ‬‫ﺋـﻪ‬ ‫ر‬‫وه‬‫ﺋﻪ‬ ‫ی‬‫ﮔـﻪ‬‫ﺑـﻪ‬ ‫ژﯾـﺎن‬ ‫ر‬‫ﺧـﯚی‬
‫ﻧﻪ‬‫ﺋـﻪ‬ ‫ﺖ‬‫ﺑ‬‫وه‬‫ﺑﻪ‬‫هـﻪ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﺷـ‬‫ره‬‫ﺳـﻪ‬‫ره‬‫ﮐﯿﯿﻪ‬‫ﻟـﻪ‬‫ﺷـﺘﻪ‬ .‫ژﯾﺎﻧـﺪا‬‫هـﻪ‬ ‫ﮐﺎن‬‫ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﻮوی‬
‫ده‬‫ده‬ ‫دروﺳﺖ‬ ‫ﻣﺮۆڤ‬ ‫ﺳﺘﯽ‬‫هﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺖ‬‫ﮐﺮ‬‫ﻣﺮۆﭬﯿﺸﻪ‬ ‫ر‬‫ﺑﻪ‬‫ده‬ ‫ﮐﺎرﯾﺎن‬.‫ﻨﯿﺖ‬‫ه‬
‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ره‬‫ﺗﺎوه‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ـﻮه‬‫ـ‬‫ﭼ‬ ‫ـﻮار‬‫ـ‬‫ﭼ‬‫هﻪ‬ ‫ـﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫ی‬‫رﻣ‬،‫ـﺪا‬‫ـ‬‫ﯿ‬
‫ﻟ‬ ‫ـﯽ‬‫ـ‬‫ﺑﺎﺳ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ﻮه‬‫ﮐﺮاوه‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ـﺎزان‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ .‫ـﺎوه‬‫ـ‬‫ﭼ‬ ‫و‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ـﯿﯿﺎن‬‫ـ‬‫ﺑﺎﺳ‬ ‫ی‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬
‫ـﺮدوه‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﯾ‬ ‫ـﯽ‬‫ـ‬‫ﺑﺎﺳ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ﮏ‬‫ﮐ‬‫ﺑﺎﺑﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺗ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ه‬ ‫ـﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ـﺮدوه‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫��ﯿﯿﺎن‬‫ر‬.
١
‫ﮐﺮاﺗﮑﻪ‬ .‫ﮔﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﭽﺴﮑﻪ‬ ‫ﯾﺎ‬‫ﺗﯚم‬ .‫ﺋﯿﻨﭽﮑﻠﯚﭘﯿﺪﯾﺎ‬ ‫ﯾﺎ‬١.‫ﻣﯚﺳﮑﭭﺎ‬١٩٦٠‫ﺳـﺘﺮاﻧﯿﭽﻪ‬ .٤٢٨‫)ﺑـﻪ‬
.(‫رووﺳﯽ‬
٢
.‫ﻧﻪ‬ ‫ـﺎ‬‫ـ‬‫ﮔﯿﯚﮔﺮاﻓﯿ‬‫ﺋﻪ‬ ‫س‬ ‫ـﻠﯿﻨﯿﺎ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ـﻨﯚﭬﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ـﮑﭭﺎ‬‫ـ‬‫ﻣﯚﺳ‬ .‫ـﯚﮔﺮاﻓﯿﯽ‬‫ـ‬‫ﺋﯿﺘﻨ‬ ‫ـﯽ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫ـﯚﮔﺮاﻓﯿﯽ‬‫ـ‬‫دﯾﻤ‬ ‫م‬.١٩٨٨.
‫ﺳﺘﺮاﻧﯿﭽﻪ‬٥‫)ﺑﻪ‬.(‫رووﺳﯽ‬

٩
‫وه‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﻟ‬‫ﮔﻪ‬‫ﮔﻪ‬ ‫ڵ‬‫ﺷﻪ‬‫و‬ ‫زاﻧﺴﺖ‬ ‫ﮐﺮدﻧﯽ‬‫داﻧﯿﺸـﺘﻮوان‬‫ﭘﻪ‬ ‫و‬‫ﯾـﺪاﺑﻮوﻧﯽ‬‫ﮐﯚﻣـﻪ‬‫ﮏ‬
‫ﻟــﻪ‬‫ﮐﯚﻣﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺋــﺎﺑﻮوری‬ ‫ﮔﺮﻓﺘــﯽ‬‫ﯾــﻪ‬‫ﻟــﻪ‬ ‫وای‬ ‫ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا‬ ‫و‬ ‫ﺗﯽ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎزاﻧــﺎن‬
‫ﮐﺮده‬‫وه‬‫ﮐﻪ‬‫ﺑﻪ‬‫ﺧﯚﯾﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ‬‫وه‬‫ﻨﻪ‬‫داﺑ‬‫وه‬‫ﺑﻪ‬ ‫و‬‫دﯾﮑـﻪ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﭼـﺎو‬‫ﺳـﻪ‬‫ﯾﺮ‬‫ی‬
‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ﺑﮑﻪ‬.‫ن‬
‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ــﺎن‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎزاﻧ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ،‫وروﭘﺎدا‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺟ‬ ‫دوای‬ ‫ﻧﯽ‬‫ــﺎ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫دووه‬ ‫ﻧﮕﯽ‬‫ــﯽ‬‫ـ‬‫ﻣ‬
‫ﺟ‬‫ﯿ‬‫ده‬ ،‫ـــــﺪا‬‫ـ‬‫ﮫﺎﻧ‬‫ﺑــــــﻪ‬ ‫ﺳــــــﺘﯿﯿﺎن‬‫ﮐﯚﺑﻮو‬‫ـــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫و‬‫ه‬‫ﮐﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــــــ‬ ‫و‬‫زاﻧﺴــــــﺘﯽ‬ ‫ﯽ‬‫و‬
‫وﮐﺮدﻧﻪ‬‫ﺑ‬‫وه‬‫ﺗﻮژﯾﻨﻪ‬ ‫ی‬‫وه‬‫ﻟﻪ‬‫ﻣـﻪ‬‫ڕ‬‫داﻧﯿﺸـﺘﻮوان‬‫ﻟـﻪ‬ .‫ﮐـﺮد‬‫ﺋﻪ‬‫ﺑﻨـﻪ‬ ‫ﻧﺠﺎﻣـﺪا‬‫ﻣﺎی‬
‫ﺗﻮﯾﮋﻧﻪ‬‫وه‬‫ﺳﻪ‬ ‫ی‬‫رﺑﻪ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺧﯚ‬‫ﺑﯚ‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ﻟﻪ‬‫ﺗﺎﻧﻪ‬‫و‬ ‫و‬‫ﺳﻪ‬ ‫دا‬‫ری‬
‫هﻪ‬‫ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺪا‬‫ره‬‫ﺑﻪ‬‫ره‬‫ﮔﻪ‬ ‫ش‬‫ﺷﻪ‬‫ده‬ ‫ی‬.‫ﮐﺮد‬
‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ﻟﻪ‬‫رو‬‫و‬‫ﺳﯿﺎدا‬
‫ﺑﻨﻪ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ‫ﻣﺎی‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ﻟـﻪ‬‫ﯾـﻪ‬‫ﺳـﻮﭬﯿﻪ‬ ‫ﺘﯽ‬‫ﮐ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﺗﺪا‬‫ﺳـﻪ‬‫ده‬ ‫ر‬‫ﺳـﺘﯽ‬
‫ﮐﯚﻣﻪ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﭘﺴﭙﯚر‬ ‫ﯿﮏ‬‫داﻧﺪراوه‬ ‫ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬‫ﺑﻪ‬ .‫ﻧﻤﻮوﻧﻪ‬‫ﺑﻪ‬‫راﻧﺴﮑﯽ‬
‫ﭘﯚ‬ .‫گ‬ .‫ـــــﯚ‬‫ـ‬‫ﯾ‬ ‫ـــــﮑﯿﻦ‬‫ـ‬‫ﺳﺎوﺷ‬ .‫م‬ .‫پ‬ ‫ـــــﺎﺑﯚ‬‫ـ‬‫ﮐ‬ .‫ف‬ .‫ف‬.‫ڤ‬ .‫ڤ‬ ‫ـــــﮑﯽ‬‫ـ‬‫ﮐﺸﯿﺸﯿﭭﺴ‬
‫دﯾﮑﻪ‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎزاﻧﺎﻧﯽ‬ ‫و‬ .‫س.ﺋﺎ‬ ‫ﮐﯚﭬﺎﻟﯿﯚڤ‬ .‫ﺋﯽ‬ .‫ن‬ ‫ﻟﯿﺎﻟﯿﮑﯚڤ‬‫ﺑﻪ‬ .‫ﮐﻪ‬ ‫راﻧﺴﮑﯽ‬
‫ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎر‬ ‫زۆر‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ‫ﺑﺎوﮐﯽ‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ﻟﻪ‬‫ﻗﻪ‬‫ﻪ‬‫ده‬ ‫م‬‫ده‬ ‫ﺖ‬‫در‬‫ﻧﻮوﺳﯿﺖ‬
‫ﻟﻪ‬‫ﭘﺮۆﺳﻪ‬‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧـﻪ‬ ‫دژی‬ ‫ﮑﯚﺷﺎن‬‫ﺗ‬ ‫ی‬‫ﺋـﻪ‬ ‫ی‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ﻧﺘﺮۆﭘﯚﮔﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬‫رووﺳـﯿﺎ‬‫دا‬
''‫ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺮۆڤ‬‫ﺳﻪ‬‫ﮐﻪ‬ ‫ﺋﺎو‬ ‫ر‬‫ﺋﻪ‬ ‫و‬ ‫وت‬‫ﮐـﺎﺑﯚ‬ .''‫ﺑﻮو‬ ‫ﺋﺎو‬ ‫ﻧﻘﻮﻣﯽ‬ ‫ﻧﺘﺮۆﭘﯚﮔﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎش‬
‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ﯽ‬‫ــﺎ‬‫ـ‬‫ﺳ‬١٩٤١‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫دا‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ــﯚرﺗ‬‫ـ‬‫راﭘ‬ ‫ﮑﺪا‬‫ــﯿﻤﯿﻨﺎر‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ــﺎوی‬‫ـ‬‫ﻧ‬''‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﻨ‬‫ﻣﺎﮐﺎﻧﯽ‬
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮋﯾﻨ‬‫ﺗﻮ‬‫وه‬‫ـﯚ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ـﻮﮔﺮاﻓﯽ‬‫ـ‬‫ﺟ‬ ‫ی‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﯾ‬‫ـﯚﭬﯿﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬ ‫ﮐﯿﺘﯽ‬‫ـﮑﻪ‬‫ـ‬‫ﺸ‬‫ﭘ‬ "‫ﺗﺪا‬‫ش‬
‫هﻪ‬ .‫ﮐﺮد‬‫ﺋﻪ‬ ‫ر‬‫ﯾﻪ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﺑﻮو‬ ‫وﯾﺶ‬‫ﮐﻪ‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ﺟﺎر‬ ‫م‬‫ﺑـ‬ ‫ﻨـﺎن‬‫ه‬ ‫ﮐﯚﺗـﺎﯾﯽ‬ ‫دوای‬‫ﻪ‬‫ﺷـﻪ‬‫ڕی‬
‫دووه‬‫ﺟﯿﮫﺎن‬ ‫ﻣﯽ‬''‫واﻧﻪ‬‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧ‬‫ﯾـﻪ‬ ‫ﯽ‬‫ﺳـﯚﭬﯿﻪ‬ ‫ﮐﯿﺘﯽ‬‫ت‬،‫ﺑـﯚ‬
‫ﻟﻪ‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎ‬ ‫ﻨﺪﮐﺎراﻧﯽ‬‫ﺧﻮ‬‫ﮔﻮوﺗﻮوﺗﻪ‬ ‫ﻣﯚﺳﮑﯚدا‬ ‫زاﻧﮑﯚی‬‫وه‬.
‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ﻟﻪ‬‫ﺋﻪ‬‫ﻣﺮﯾﮑﺎدا‬
‫ـــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﻨ‬‫ـــــﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫ﻣﺎی‬‫ـــــﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ـــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫وﯾﻼﯾﻪ‬‫ـــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺗ‬‫ـــــﻪ‬‫ـ‬‫ﯾ‬‫ﮐﮕﺮﺗﻮوه‬‫ﮐﺎﻧﯽ‬
‫ﺋـﻪ‬‫ﻣﺮﯾﮑﺎدا‬)US(‫ﻟـﻪ‬‫ﺳﻪ‬‫رده‬‫ﺗﺮﯾﻮارﺳـﺎ‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـﺎزان‬ ‫ﺳـﺘﯽ‬‫ﯾـﻮ‬.‫ت‬ .. T. W.
Trewartha)(‫ﺳـﻪ‬‫ﯾـﻪ‬ ‫رۆﮐﯽ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎزاﻧـﺎن‬ ‫ﺘﯽ‬‫ﮐ‬‫��ـﻪ‬‫داﻧـﺪراوه‬ ‫ﻣﺮﯾﮑﺎدا‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ .

١٠
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ،‫ـﺪا‬‫ـ‬‫ﮑ‬‫وﺗﺎر‬‫ـﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ " ‫ـﺎوی‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬"‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ﯽ‬‫ـﺎ‬‫ـ‬‫ﺳ‬١٩٥٣‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫دا‬
‫ﺋـــﻪ‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـــﺎی‬ ‫ﮔﯚﭬـــﺎری‬‫وﮐﺮاوه‬‫ﺑ‬ ‫ﻣﺮﯾﮑﺎدا‬‫ﺗـــﻪ‬‫وه‬‫ـــﻮه‬‫ﭼﻮارﭼ‬‫ﮔﺸـــﺘﯽ‬ ‫ی‬
‫ﮋﯾﻨــــﻪ‬‫ﺗﻮ‬‫ﺑــــﯚ‬ ‫ﺟــــﻮﮔﺮاﻓﯽ‬ ‫ی‬‫داﻧﯿﺸــــﺘﻮواﻧ‬‫دﯾــــﺎرﯾﮑﺮدوه‬ ‫ﯽ‬‫ﻟــــﻪ‬ .‫ﺑــــﺎره‬ ‫و‬‫وه‬
‫ـﺎره‬‫ـ‬‫ژﻣ‬ :‫ﺘﯽ‬‫ـﯿﻮ‬‫ـ‬‫ﻧﻮوﺳ‬‫ی‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫و‬‫ـﺎﭘﻮوڕه‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ﺟﯚره‬ ‫و‬‫ـﺎﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﺮﺧ‬‫ژ‬ ‫ـﺎن‬‫ـ‬‫ﮐﺎﻧﯿﯿ‬
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ره‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ﮐﯿﯿﻦ‬.‫ـﺎدا‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫ـﺘﯽ‬‫ـ‬‫زاﻧﺴ‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬ ‫و‬‫رﭼﺎوه‬‫ﯾﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬
‫ﺗﻮژﯾﻨﻪ‬‫وه‬‫ﻻﯾﻪ‬ ‫ی‬‫ﻧﻪ‬‫دﯾﮑﻪ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ـﻮه‬‫ﻟ‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎ‬ ‫ی‬‫وه‬‫ده‬‫ـﺪه‬‫ﭘ‬ ‫ﺳـﺖ‬‫هـﻪ‬ ‫و‬ ‫ﮐﺎت‬‫ر‬
‫ﺋﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫وﯾﺸ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﺎﯾ‬‫ﻻﯾﻪ‬ ‫ﻣﺎﻧــﺎی‬ ‫و‬ ‫خ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ﯾــﻪ‬ ‫ﮐﺎن‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﯾ‬ ‫ک‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ه‬ ‫ﯾــﺎن‬ ‫ک‬‫ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻮوﯾﺎن‬‫ﺳــﻪ‬‫ر‬
‫ﯾﻪ‬‫ﮐـــﻪ‬‫وه‬‫ده‬ ‫دﯾـــﺎری‬‫ه‬ .‫ﮐـــﺎت‬‫ــ‬‫ﻪ‬‫روه‬‫ه‬‫ــــــ‬‫ژ‬ .‫د‬ ‫هﻮوﺳـــﻮن‬ ‫ﺎ‬(Hooson D.
J.)‫ﺋﻮ‬ ‫زﯾﻠﻨﺴﮑﯽ‬(Zelnisky W.)‫ﻟﻪ‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ﺑﻨﺴـﻠﭭﺎﻧﯿﺎ‬ ‫زاﻧﮑـﯚی‬‫ﺋـﻪ‬‫ﻣﺮﯾﮑﺎدا‬
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ـﺎن‬‫ـ‬‫ﺑﺎرﭼﺎوﯾ‬ ‫ـﯽ‬‫ـ‬‫رۆ‬‫ـﺘﻦ‬‫ـ‬‫داڕﺷ‬‫ﮔﻪ‬ ‫و‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ـﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫ﮑﺮدﻧﯽ‬‫ﭘ‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬
‫ﺑﯿﻨﯿﻮه‬.
‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ﻟﻪ‬‫ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا‬ ‫ﺑﺎﺷﻮورﯾﯽ‬
‫ﺑﻪ‬‫ﻟــﻪ‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــﺎ‬ ‫ﺷــﯽ‬‫ﺳــﻪ‬ ‫زاﻧﮑــﯚی‬‫ﺣﻪ‬‫ﻟــﻪ‬ ‫ﺋــﺎداب‬ ‫ﮋی‬‫ﮐــﯚﻟ‬ ‫دﯾﻦ‬‫ﯽ‬‫ﺳــﺎ‬
‫ﻨـــﺪﻧﯽ‬‫ﺧﻮ‬١٩٨٦‫ــــــ‬١٩٨٧‫ﮐﺮاوه‬ ‫دا‬‫ﺗـــﻪ‬‫و‬.‫ه‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـــﺎی‬‫داﻧﯿﺸـــﺘﻮواﻧ‬،‫ﯿﺶ‬
‫ﻟﻪ‬‫ﺑﻪ‬‫ﺋﻪ‬ ‫ر‬‫وه‬‫ﻟﻪ‬ ‫ی‬‫ﭘﯚﻟﯽ‬ ‫ﻨﺪﻧﯽ‬‫ﺧﻮ‬ ‫ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ‬‫ﯿﻪ‬‫ﺳـ‬‫م‬‫ﺑـﻮو‬‫ﻟـﻪ‬ ،‫ﯿﻪ‬‫ﺳـ‬‫م‬‫ﯽ‬‫ﺳـﺎ‬
‫ــﻪ‬‫ـ‬‫واﺗ‬ ،‫ــﺪا‬‫ـ‬‫ﻨﺪﻧ‬‫ﺧﻮ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ﯽ‬‫ــﺎ‬‫ـ‬‫ﺳ‬١٩٨٨‫ـــ‬‫ـ‬‫ــ‬١٩٨٩‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ،‫دا‬‫ﺑﻪ‬‫ــﺎدا‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫ــﯽ‬‫ـ‬‫ﺷ‬
‫ـﺪراوه‬‫ـ‬‫ﻨ‬‫ﺧﻮ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬ .‫ﺖ‬‫واﺑ‬‫ـﺎ‬‫ـ‬‫ﺳ‬ ‫ـﻨﺞ‬‫ـ‬‫ﭘ‬ ‫و‬ ‫ـﺖ‬‫ـ‬‫ﺑﯿﺴ‬‫ﮏ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ﺑﺎﺑﻪ‬ ‫و‬‫ده‬ ‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺗ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺘ‬‫ﮔﻮﺗﺮ‬‫وه‬.
‫واﻧﻪ‬‫ﮋه‬‫ﺑ‬‫ﺑﻪ‬ ،‫ﮐﺎﻧﯿﺶ‬‫ﺋﻪ‬ ،‫زۆری‬‫واﻧﻪ‬‫ﺑﻮوﯾﻨﻪ‬‫ﮐﻪ‬‫واﻧﺎﻣـﻪ‬‫ﺑ‬‫ﺑـﻪ‬ ‫ی‬)‫رزﯾﺎن‬‫دﮐﺘﯚرا‬
‫و‬‫ﻣﺎ‬‫ﺟ‬‫ﺴﺘ‬‫ﺮ‬‫ﻟﻪ‬ (‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎ‬‫داﺑﻪ‬‫و‬ ‫ﮔﺸﺘﯽ‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ﺑﻪ‬‫ﺗﺎﯾﺒﻪ‬‫ﺗﯽ‬‫هﻪ‬‫ﺑﻮوه‬.
‫ـﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ،‫ﯽ‬‫ـﺎ‬‫ـ‬‫ﺳ‬١٩٨٨‫ـﺎﮐﻮ‬‫ـ‬‫ﺗ‬١٩٩١‫ﻟﻪ‬ ،‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫ر‬‫وه‬‫ی‬
‫ﺑـــﻪ‬ ‫ﻨـــﺪن‬‫ﺧﻮ‬‫ﻧـــﻪ‬ ‫ﮐـــﻮردی‬‫ﺑﻮوه‬‫ﻟـــﻪ‬ ‫ﺮاﻗـــﯽ‬‫ﻋ‬ ‫ﻨـــﺪﮐﺎری‬‫ﺧﻮ‬ ‫و‬‫ﺑﻪ‬‫ﺷـــﻪ‬‫ﮐﻪ‬‫دا‬
‫ﻨﺪو‬‫ﺧﻮ‬‫و‬‫ﯾﺎﻧـﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ،‫ـﺎره‬‫ـ‬‫ﻋ‬‫ﮔﻮﺗﺮاوه‬ ‫ﺑﯽ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺗ‬‫وه‬.‫وه‬‫ﻟ‬‫ـﺪﮐﺎر‬‫ـ‬‫ﻨ‬‫ﺧﻮ‬ ‫ـﯚک‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫و‬ ‫ﺘـﺎک‬،‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬
‫ﮐﻮردی‬‫ﺑﺎﺑﻪ‬‫ﺗﻪ‬‫ﮐﻪ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫واﻧـﻪ‬ ‫ﺑﯚ‬‫ﮋه‬‫ﺑ‬‫ﺑﺎﺳـﮑﺮدوه‬ ‫ﮐﺎن‬‫واﻧـﻪ‬ ‫و‬‫ﭘﺸـﺘﮕﯿﺮی‬ ‫ﮋﯾﺶ‬‫ﺑ‬
‫ﻟــ‬‫ﮐــﺮدووه‬.‫ﺋــﻪ‬‫ﮐــﺎره‬ ‫و‬‫ﺑــﻪ‬‫ــﯽ‬‫د‬‫ﺑﯿﺎﻧﯿ‬ ‫ﻨــﺪﮐﺎره‬‫ﺧﻮ‬‫ﯿــ‬‫ﻪ‬‫ﻧــﻪ‬ ‫ﮐﺎن‬‫ﺑﻮوه‬‫هــﻪ‬‫ر‬
‫ﺑﯚﯾﻪ‬‫ش‬‫ﻧﺎره‬‫ده‬ ‫زاﯾﯿﺎن‬‫ﻮوه‬‫ڕﺑﺮ‬.‫ﺮاﻗﯽ‬‫ﻋ‬ ‫ﻨﺪﮐﺎری‬‫ﺧﻮ‬‫ﻟﻪ‬‫ﯽ‬‫ﺳﺎ‬ ‫دوای‬١٩٩٢
‫دا‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ــﺪن‬‫ـ‬‫ﻨ‬‫ﺧﻮ‬ ‫ــﯚ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫زاﻧﮑﯚﯾ‬‫ــﺘﺎﻧﺪا‬‫ـ‬‫ﮐﻮردﺳ‬ ‫ــﻮوری‬‫ـ‬‫ﺑﺎﺷ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫هﺎﺗﻮو‬‫ن‬،‫و‬

١١
‫واﻧﻪ‬‫ﮐﺎﻧ‬‫ــــ‬‫ـ‬‫ﯿﺸ‬‫ﻠﻪ‬‫ــــﺎوه‬‫ـ‬‫ﺳ‬ ‫و‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫��‬ ‫ــــﺎﮐﻮ‬‫ـ‬‫ﺗ‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫وڕۆ‬‫ــــﻮردی‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ﮔﯚﺗﺮاوﻧﻪ‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺗ‬‫وه‬‫و‬
‫ده‬‫ﮔﻮﺗﺮ‬‫ﻨ‬‫ﻪ‬‫وه‬.
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫واﻧ‬‫ﮋه‬‫ﺑ‬‫ﮐﺎن‬،‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ـﺪﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﻨ‬‫ﺧﻮ‬ ‫ﯽ‬‫ـﺎ‬‫ـ‬‫ﺳ‬١٩٩٢‫ــ‬‫ـ‬‫ــ‬١٩٩٣‫وه‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ﻻوه‬ ‫و‬،‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫و‬
‫ﮐﻮردﯾﯿﻪ‬‫زاﻧﯿﻮﯾﯿﺎﻧﻪ‬ ‫ی‬‫ﺑﺎﺑﻪ‬‫ﺗﻪ‬‫ﮐﻪ‬‫ﺷﺮۆﭬﻪ‬ ‫ﻨﺪﮐﺎران‬‫ﺧﻮ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﯾﺎن‬‫ﮐﺮدووه‬.‫هﻪ‬‫ﮏ‬‫ﻧﺪ‬
‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ‬‫)ﺟﻪ‬(‫ﺗﯚﻓﯿﻖ‬ ‫زا‬‫وه‬ ،‫ﻟـﻪ‬ ‫ﮐﻮ‬‫ﺳـﺘﺎﻓﯽ‬‫ﺑﻪ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎ‬ ‫ﺷـﯽ‬‫دا‬‫ﺑﯿﺴـﺘﻮوﻣﻪ‬‫و‬
‫ﮐــــﺮدووه‬ ‫ﺒﯿﻨــــﯿﻢ‬‫ﺗ‬ ‫ﺧﯚﺷــــﻢ‬ ‫دواﺗــــﺮ‬‫زﻣﺎﻧ‬ ،‫ﻪ‬‫ﮐــــﻪ‬‫ﯾﺎن‬‫ره‬‫ﺑــــﻮوه‬ ‫وان‬‫هــــﯽ‬ ‫و‬
‫هﻪ‬،‫ﮑﯿﺸﯿﯿﺎن‬‫ﻧﺪ‬‫ﺋـﻪ‬‫وه‬‫ﻧـﻪ‬‫ﺑﻮوه‬‫واﻧـﻪ‬‫ﭘـ‬ ‫ﻨـﺪﮐﺎران‬‫ﺧﻮ‬ ‫ﺑـﯚ‬ ‫ی‬‫ﺑـﺎس‬‫ـﺖ‬‫ﺑﮑﺮ‬‫و‬
‫ﻨﻪ‬‫ﺷـﻮ‬‫واره‬‫ﺧﺮاﭘـﻪ‬‫ﮐﺎﻧﯽ‬)‫ﺑﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ﻗﻪ‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ت‬‫ﺑﺎﺑـﻪ‬‫ت‬‫ﮔﻪ‬‫ـﺘﻦ‬‫ـ‬‫ﯾﺸ‬.‫ـﺎﻧﯽ‬‫ـ‬‫زﻣ‬ ‫ﻮاﻧﺪﻧﯽ‬‫ﺷـ‬
‫ﮐﻮردی‬.‫ﻟﻪ‬ ‫ﻨﺪﮐﺎر‬‫ﺧﻮ‬ ‫ﻨﺎﻧﯽ‬‫راه‬‫ﺳﻪ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﮑ‬‫زﻣﺎﻧ‬‫روﺑﻪ‬‫ر‬(‫ﺋﻪ‬ ‫ﺗﺎﮐﻮ‬‫و‬‫ڕ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ۆش‬
‫ﺋﺎﺧﻪ‬‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺘﻦ‬‫ﻨﺪﮐﺎره‬‫ﺧﻮ‬‫ﮐﺎﻧﻪ‬‫وه‬‫دﯾﺎره‬.‫ﮐـﻪ‬‫ﺖ‬‫واﺑ‬‫ﯾـﻪ‬ ‫ﮑﯽ‬‫زﯾـﺎﻧ‬‫ﮐﺠﺎر‬
‫ﮔﻪ‬‫وره‬‫ﻧﻪ‬ ‫ﯾﺎن‬‫وه‬‫هﻪ‬ ‫ﮐﻮ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ر‬‫ﺑﻪ‬ ‫زاﻧﺴﺖ‬‫ﮔﻪ‬ ‫ﮐﻮردﯾﺶ‬ ‫زﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﮑﻮ‬‫ﯾ‬‫ﺸﺘﻮوه‬.
‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫واﻧ‬‫ﮋه‬‫ﺑ‬‫ـــﺎده‬‫ـ‬‫ﺋﺎﻣ‬ ‫ـــﯚ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ،‫ﮐﺎن‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫واﻧ‬ ‫ﮐﺮدﻧﯽ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﮐﺎﻧﯿﯿﺎن‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ـــﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫ر‬
‫داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﺳﻮودﯾﺎن‬ ،‫ﺪا‬‫ﺳﻪ‬‫رﭼﺎوه‬‫ﮐﻮردی)ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ‫ی‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧ‬‫ﯽ‬
‫ـــ‬‫ـ‬‫ﮐﻮردﺳ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ .‫ﺘﺎن‬‫ـــﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ .‫ـــﺘﺎن‬‫ـ‬‫ﮐﻮردﺳ‬ ‫ـــﻮورﯾﯽ‬‫ـ‬‫ﺑﺎﺷ‬ ‫ﺗﻨﯚدﯾﻤﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬
‫ﻟﻪ‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ‬ ‫و‬ (‫ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬‫ﻋﺎره‬ ‫هﯽ‬‫ﻨﯿﻮه‬‫ﺑ‬ ‫ﺑﯽ‬‫ﯾﻪ‬ .‫ﮐـﻪ‬‫واﻧـﻪ‬ ‫م‬‫ﮐـﻪ‬ ‫ﮋ‬‫ﺑ‬‫واﻧـﻪ‬‫ﮐﺎﻧﯽ‬
‫ﺘﻪ‬‫ﻧﻮوﺳﯿﺒ‬‫وه‬‫ﺑﻪ‬ ‫و‬‫ﻮه‬‫ﺷ‬‫ﻣﻪ‬ ‫ی‬‫ﻟﺰه‬‫ﻣﻪ‬‫ﺑـﻪ‬‫ﺳـﺎدق‬ ‫هﯿـﻮا‬ ‫ـﺖ‬‫داﺑ‬ ‫ﻨـﺪﮐﺎراﻧﯽ‬‫ﺧﻮ‬
‫ﺑﻮوه‬.
‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ‫ﺒﯽ‬‫ﮐﺘ‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ﮐﻪ‬ ،‫ﻟـﻪ‬‫ﻻﯾـﻪ‬‫ن‬‫داﻧـﻪ‬‫ﺋـﻪ‬ ‫ری‬‫ﺒـﻪ‬‫ﮐﺘ‬ ‫و‬‫وه‬‫ﺑـﯚ‬
‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ــــﺎ‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫ــــﺪﮐﺎراﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﻨ‬‫ﺧﻮ‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫زاﻧﮑﯚﯾ‬‫ــــﺘﺎﻧ‬‫ـ‬‫ﮐﻮردﺳ‬ ‫ــــﻮورﯾﯽ‬‫ـ‬‫ﺑﺎﺷ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ﺪا‬
‫ﻧﻮوﺳﺮاوه‬‫ﯾﻪ‬ ،‫ﮐﻪ‬‫ﺮ‬‫ﻓ‬ ‫ﺒﯽ‬‫ﮐﺘ‬ ‫ﻣﯿﻦ‬‫ﮐﺮدن‬‫ه‬ (‫ﻣﻨﮫﺠﯽ‬ ‫)ﮐﺘﺎب‬‫ﻟﻪ‬‫ﻣﻪ‬‫ﺧﯚﯾﺪا‬ ‫ﯾﺪاﻧﯽ‬.
‫ــــﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬‫ــــﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ،‫ﯽ‬‫ــــﺎ‬‫ـ‬‫ﺳ‬ ‫دوای‬١٩٩١،‫دا‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ــــﺮ‬‫ـ‬‫ﺮاﺗ‬‫ﺧ‬
‫ﺑﺎﺑﻪ‬‫ﺗـــﻪ‬‫دﯾﮑـــﻪ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـــ‬ ‫ی‬‫ﺎ‬‫دا‬‫ﮔﻪ‬‫ﺷـــﻪ‬‫ده‬‫و‬ ‫ﮐـــﺎت‬‫ﺑﻪ‬‫ﮕـــﻪ‬‫ﺋـــﻪ‬ ‫ﺑـــﯚ‬ ‫ش‬‫وه‬
‫ﯾـــﻪ‬ ‫ﮔﻔﺘﮕـــﯚﮐﺮدﻧﯽ‬‫ﻧﺎﻣـــﻪ‬ ‫دوو‬ ‫ک‬‫ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫دﮐﺘـــﯚرا‬ ‫ی‬‫ﺟ‬‫ﺴـــﺘﺮ‬‫ﻟـــﻪ‬ ،‫زاﻧﮑﯚﯾـــﻪ‬‫ﮐﺎﻧﯽ‬
،‫ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا‬ ‫ﺑﺎﺷﻮوری‬‫ﻟﻪ‬‫ﮑﺪا‬‫ﺳﺎ‬.

١٢
‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬
‫ﮔﻪ‬ ‫ــﺮا‬‫ﺧ‬‫ﺷــﻪ‬‫ﮐﺮدﻧﯽ‬‫داﻧﯿﺸــﺘﻮوان‬‫ﻟــﻪ‬ ‫ﺟﯿــﺎوازی‬ ‫و‬‫ز‬ ‫ﺮاﯾــﯽ‬‫ﺧ‬‫ﯾــ‬‫ﺎدﺑﻮوﻧﯽ‬
‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫هﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺷﺎرﻧﯿﺸـﯿﻨﺎن‬ ‫زﯾـﺎدﮐﺮدﻧﯽ‬ ‫ﺮاﯾـﯽ‬‫ﺧ‬ ‫و‬‫ﮐـﯚﭼﮑﺮدن‬ ‫ﮑﺸـﺎﻧﯽ‬
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﭘﺮۆﺳ‬ ‫و‬‫ـﻮوﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﭘﯿﺮﺑ‬ ‫ی‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ﺋﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫واﻧ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ه‬‫ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻮوﯾﺎن‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ﯾﻪ‬ ‫ر‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫وه‬
‫ﭘﻪ‬ ‫ـــﺎری‬‫ـ‬‫هﯚﮐ‬‫ﮐﯚﻣــــﻪ‬ ‫ﯾــــﺪاﺑﻮوﻧﯽ‬‫ﮐﯚﻣﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺋــــﺎﺑﻮوری‬ ‫ﮔﺮﻓﺘــــﯽ‬ ‫ﮏ‬‫ﯾــــﻪ‬‫و‬ ‫ﺗﯽ‬
‫ﻧﻪ‬‫ﺗﻪ‬‫وه‬‫ﯾﯽ‬)‫ﺑﻪ‬‫ﺋﯿﺘﻨﯽ‬ ‫ــ‬ ‫ﻻﺗﯿﻨﯽ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯽ‬ ‫و‬ (‫ﻮ‬‫ﻧ‬‫داﻧﯿﺸـﺘﻮواﻧ‬‫ﺋﻪ‬ .‫ﺑـﻮو‬ ‫ﺪا‬‫واﻧـﻪ‬
‫هــﻪ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻮوﯾﺎن‬‫ﺳــﻪ‬‫ﯾﻪ‬ ‫ر‬‫ﮐــﻪ‬‫وه‬‫ﭘﻪ‬ ‫هﯚﮐــﺎری‬‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــﻪ‬ ‫ﯾــﺪاﺑﻮوﻧﯽ‬‫ﺟــﻮﮔﺮاﻓﯽ‬
‫ﺑﻮوه‬ ‫ﺟﯚراوﺟﯚر‬.
١‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‬ .‫ﺋﻪ‬ ‫ی‬‫ﻧﺘﺮۆﭘﯚﮔﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬
‫ــــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ــــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ﻧﺘﺮۆﭘﯚﮔﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬‫ــــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬ ‫ــــــﺎﯾﯽ‬‫ـ‬‫ﮐﯚﺗ‬‫ده‬‫ــــــﺎزده‬‫ـ‬‫ﺷ‬ ‫ی‬‫وه‬ ،‫م‬‫ــــــﻮ‬‫ـ‬‫ﮐ‬
‫ــﺎﺧﻪ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ﮑﯽ‬(‫ﮑﯽ‬‫)ﻟﻘ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫رﺑﻪ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ،‫ﺧﯚ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺟﻮداﺑﻮوﯾﺘ‬ ‫ــﺎدا‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬‫وه‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ .‫ردی‬
‫ﺑﻨﺎﻏــ‬‫ﻪ‬‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ی‬‫ﮐــﻪ‬‫ﻟــﻪ‬‫ﻻﯾــﻪ‬‫ﺋــﻪ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــﺎزاﻧ‬ ‫ن‬‫ﺑــﻪ‬ ‫ﻤﺎﻧﯽ‬.‫ف‬ ‫ﻧــﺎوی‬
‫داﻧــــﺪراوه‬ ‫راﺗــــﺰل‬‫ﺋــــﻪ‬ .‫زاﻧﺎﯾــــﻪ‬ ‫و‬‫ﺑﻨــــﻪ‬‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﺎی‬‫ﮐــــﻪ‬‫ﻟــــﻪ‬ ‫ی‬"‫ﺒــــﯽ‬‫ﮐﺘ‬
‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ــﺮدووه‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫ــﺎری‬‫ـ‬‫دﯾ‬ "‫ﻧﺘﺮۆﭘﯚﮔﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬‫ده‬ ‫و‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ "‫ﺖ‬‫ــ‬‫ـ‬‫ﻧﻮوﺳ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬ ‫رﮐﯽ‬‫ره‬‫ﮐﯽ‬
‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ﻟـــﻪ‬ ‫ﺧـــﯚی‬ ،‫ﻧﺘﺮۆﭘﯚﮔﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬‫ﻟـــﻪ‬ ‫ﺳﺮوﺷـــﺖ‬ ‫ﮑﺮدﻧﯽ‬‫ﮐـــﺎرﺗ‬ ‫دﯾـــﺎرﯾﮑﺮدﻧﯽ‬
‫ﺧﻮوڕ‬‫ه‬‫ﺋﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺷـــﺖ‬‫ﻧﺪاﻣـــﻪ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ﮐﻪ‬ ‫ﺷـــﯽ‬‫ﻣﯿﻠﻠـــﻪ‬ ‫و‬ ‫ﮏ‬‫ﺳـــ‬‫ده‬ ‫ﺗﺎن‬‫ﻨﯿﺘـــﻪ‬‫ﺑ‬‫وه‬."
‫ﺋﻪ‬‫ﻧﺘﺮﭘﯚﮔﯿﯚﮔﺮاﻓـــﻪ‬‫واﯾـــﻪ‬ ‫ﯿـــﺎن‬‫ﭘ‬ ‫ﮐﺎن‬‫ﻣـــﺮۆڤ‬‫ﺋﯚرﮔـــﻪ‬‫ﻧﯿﺰم‬)‫ﺋﻪ‬‫ﻧـــﺪاﻣﯽ‬‫ﮑـــﯽ‬ (
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﺎﯾﯚﻟﯚﺟﯿ‬‫ﮔﻪ‬ ‫و‬‫ﺷﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ـﯽ‬‫ـ‬‫ﮐﺮدﻧﯿﺸ‬‫ـﺘﻪ‬‫ـ‬‫ﺳﺮوﺷ‬‫وه‬‫ﭘﺎﺑﻪ‬‫ـﺪه‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ .‫ﺑﯚ‬ ‫و‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﭼﻮوﻧ‬‫ﯾﺎن‬
‫ﺑﻪ‬‫ﺗﻪ‬‫ﻟﻪ‬ ‫واوی‬‫ﮔﻪ‬‫ﺣﻪ‬ ‫ــ‬ ‫ﻣﺎدی‬ ‫هﺰری‬ ‫ڵ‬‫ﮐﻪ‬ ،‫ﺗﻤﯽ‬‫ﻟﻪ‬‫ﺳﻪ‬ ‫و‬‫ر‬‫ده‬‫ﻣﻪ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ﯽ‬‫ﺑﺎ‬ ‫دا‬‫ﺳﻪ‬‫ر‬
‫ده‬ ‫ـــﯽ‬‫ـ‬‫ﮑ‬‫ﺗ‬ ،‫ـــﺎﺑﻮو‬‫ـ‬‫ﺸ‬‫ﮐ‬ ‫ـــﺎدا‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬‫ـــﺮده‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫وه‬‫ﻟﻪ‬ .‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫ر‬‫وه‬‫داﺑﻪ‬‫ـــﺒﻮوﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﺷ‬
‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ﺗﺎﯾﺒﻪ‬ ‫و‬ ‫ـﯚﭼﮑﺮدن‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫و‬‫ﺗﻤﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ـﺎن‬‫ـ‬‫ﻣﺮۆﭬﯿﯿ‬ ‫ـﺎﻣﺎﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﺳ‬ ‫ـﺪی‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ـﺎﻣﯽ‬‫ـ‬‫ﺋﺎﮐ‬
‫راﺳﺘﻪ‬‫ﮐﺎرداﻧﻪ‬ ‫ﺧﯚی‬ ‫و‬‫وه‬‫ده‬ ‫ﺳﺮوﺷﺘﯽ‬ ‫ﺑﺎری‬ ‫ی‬‫و‬ ‫زاﻧـﯽ‬‫ﺋﻪ‬‫ﻧﺘﺮﭘﯚﻟﯚﺟﯿﺎﺷـﯿﺎن‬
‫ﺑﻪ‬‫ﺷﺎﺧﻪ‬‫ﮑﯽ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﺑﯿﯚﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎ‬‫ﻗﻪ‬‫ﻪ‬‫ده‬ ‫م‬.‫دا‬‫ﺑﻪ‬‫ﺮه‬‫ﮔﻮ‬‫ﺑﯚ‬ ‫ی‬‫ﭘﻪ‬ ‫ﭼﻮوﻧﯽ‬‫ﯾﺮه‬‫واﻧﯽ‬
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻧ‬ ،‫ﻧﺘﺮۆﭘﯚﮔﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬‫وه‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ه‬ ‫ﮐﻮ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ـﺮۆڤ‬‫ـ‬‫ﻣ‬ ‫ر‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺗ‬ ‫ﮑﻮ‬‫ده‬ ‫واوی‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫و‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ﺗﯿﺶ‬
‫ﺮه‬‫ﮔﻮ‬‫ﮔﻪ‬ ‫ﺳﺮوﺷﺖ‬ ‫ﯾﺎﺳﺎی‬ ‫ی‬‫ﺷﻪ‬‫ده‬‫ﺗﺎﯾﺒﻪ‬ .‫ﮐﺎت‬‫ﺋﻪ‬ ‫ﺳﺮوﺷﺘﯽ‬ ‫ﺗﯽ‬‫ﺋـﻪ‬ ‫ﯾـﺎن‬ ‫م‬‫و‬

١٣
‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﻧ‬ ‫ـــﺎک‬‫ـ‬‫ﺧ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ه‬ ‫وﮐﻮ‬‫داﺑﻪ‬ ‫ر‬‫ـــﺒﻮوﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ـــﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ـــﺘﺒﻮوﻧﯽ‬‫ـ‬‫دروﺳ‬ ‫ﮑﻮ‬
‫ده‬‫ﻪ‬‫و‬‫ده‬ ‫دﯾﺎری‬ ‫ﺗﯿﺶ‬.‫ﮐﺎت‬
‫ف‬ .‫راﺗﺰل‬١
‫ﻟﻪ‬‫ﺋﺎﻣﺎژه‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯽ''دا‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ''‫ﺒﯽ‬‫ﮐﺘ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ی‬‫ﯽ)ﮐـﻪ‬‫رۆ‬(‫رﺧﯽ‬
‫ﮐﺮدووه‬ ‫ﺳﺮوﺷﺖ‬‫ده‬ ‫و‬‫ﺳﯿﺴـﺘﻪ‬ ''‫ـ‬‫ﻮه‬‫ﺷـ‬ ‫ﻣﯽ‬‫ﭼﯿﻨـﻪ‬ ‫و‬ ‫دۆڵ‬ ‫ی‬‫ﺑـﻪ‬‫رده‬‫ﮐﺎﻧﯽ‬
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﭼﯿﺎﯾ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮕ‬‫ر‬ ‫ﮐﺎن‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻣﯿﻠﻠ‬ ‫ـﻮوﻧﯽ‬‫ـ‬‫وﺑ‬‫ﺑ‬ ‫ی‬‫و‬ ‫ﺗﺎن‬‫ده‬ ‫ـﺘﺒﻮوﻧﯽ‬‫ـ‬‫دروﺳ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫و‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ﺗﯿﯿﺎن‬
‫ﺗﺎزه‬ ‫ــﺎﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﺟﯿﮫ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫دا)ﺋ‬‫و‬ ‫ــﺎﮐﻮور‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ﻣﺮﯾﮑﺎی‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ه‬ .‫ــﺮد‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫ــﺎری‬‫ـ‬‫دﯾ‬ (‫ــﻮور‬‫ـ‬‫ﺑﺎﺷ‬‫روه‬‫هﺎ‬
‫ـﺎو‬‫ـ‬‫ﺟﯿ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ازی‬‫داﺑﻪ‬‫ﯾﻪ‬ ‫ـﺒﻮوﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ـﯽ‬‫ـ‬‫ﺳﯿﺎﺳ‬ ‫ی‬‫)ده‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫و‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ (‫ت‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫ﻧﺠﺎﻣﯽ‬‫ـﺎ‬‫ـ‬‫ﻧ‬ ‫و‬
‫ﮑﯿﯿﻪ‬‫ر‬‫ﮐﻪ‬‫ﻟﻪ‬‫ﺑﻪ‬‫ﺷﯿﻨﻪ‬‫وه‬‫ﺑﻪ‬ ‫ی‬‫ژی‬‫ﻟﻪ‬ (‫)وﺷﮑﺎﻧﯽ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ﻮان‬‫ﻧ‬‫ﺷﻪ‬‫زه‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫دا‬ ‫ﻣﯿﻦ‬
‫ﺑﻪ‬‫ده‬ ‫دی‬‫ﻟﻪ‬ .‫ﺖ‬‫ﮐﺮ‬‫ﻪ‬‫ﺣﺎ‬‫ﺋﻪ‬ ‫ﺗﯽ‬‫هـﻪ‬ ‫وهﺎدا‬‫ﭼﻪ‬ ‫ر‬‫ده‬ ‫ﻧـﺪی‬‫ـﻪ‬‫و‬‫ﻓﺮه‬ ‫ت‬‫ـﺖ‬‫ﺑ‬ ‫واﻧﺘـﺮ‬
‫ﺋﻪ‬‫وه‬‫ـﺪه‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﺎﮐﺎﻧ‬ ‫ـ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ﮔﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ده‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫ـﺎت‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ﭽﻪ‬‫ﭘ‬‫واﻧﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫وﺷ‬‫وه‬‫ﭼﻪ‬‫ـﺪه‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ﺗﻪ‬‫ـﮏ‬‫ـ‬‫ﺳ‬
‫ﺋﻪ‬ ‫ﺖ‬‫ﺑ‬‫وه‬‫ﻧﺪه‬‫ﺑﻪ‬‫ﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺮس‬‫ﮔﻪ‬ ‫رز‬‫ﺷﻪ‬‫ده‬.‫ﮐﺎت‬
‫ﭘﻪ‬‫ﯾ‬‫ه‬‫ﺋﻪ‬ ‫واﻧﯽ‬‫ﺑﻪ‬ ،‫ﻧﺘﺮۆﭘﯚﮔﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬‫ﻮه‬‫ﺷ‬‫راﭬـﻪ‬ (‫ﻣﯿﮑﺎﻧﯿﮑﯽ)ﺋﺎﻣﺮازی‬ ‫ﮑﯽ‬‫ی‬
‫ﺑــﯚ‬‫ﺑــﻪ‬‫ی‬‫ﭼــ‬ ‫رزﺑﻮوﻧﯽ‬‫داﻧﯿﺸــﺘﻮوان‬‫ده‬‫ﮐــﻪ‬‫واﯾــﻪ‬ ‫ﯿــﺎن‬‫ﭘ‬ .‫ن‬‫ﺋــﻪ‬‫و‬‫هﯚآــﺎر‬‫ی‬
‫ﺳﻪ‬‫ره‬‫ﮐﯿﯿﻪ‬‫ﮕﻪ‬‫ر‬ ‫ﺑﯚ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﺧﯚﺷﮑﺮدن‬‫ﺑﻪ‬‫ر‬‫ﮔﻮاﺳـﺘﻦ‬‫)ا‬‫ﻟـﻪ‬ (‫ﻧﺘﻘـﺎل‬‫ﻮه‬‫ﺷـ‬‫ﻧـﺰم‬ ‫ﮑﯽ‬
‫ﺑﯚ‬‫ﻮه‬‫ﺷ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ﺋﺎﺑﻮوری‬ ‫ﮑﯽ‬‫ژﻣﺎره‬ .‫رزﺗﺮدا‬‫ی‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ﻟﻪ‬‫وه‬ ،‫ﮑﺪا‬‫ﺧﺎﮐ‬‫ﮐـﻮ‬
‫ــ‬‫ـ‬‫راﺗ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ .‫ف‬ ‫ﺰل‬‫ــﯿ‬‫ـ‬‫ﺳﯿﺎﺳ‬ ‫ــﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫ــﯽ‬‫ـ‬‫ﺒ‬‫ﮐﺘ‬‫ﺋﺎﮔﺎدارﮐﺮدووﯾﻨﻪ‬ ‫ــﯽ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ﺪا‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺗ‬‫وه‬
‫ﻟﻪ‬ ‫ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ‬‫دﯾـﺎرﯾﮑﺮ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﺳﻨﻮور‬‫ا‬‫ﺗ‬ ،‫ودا‬‫ﭙـﻪ‬‫واﺗـﻪ‬ .‫ـﺖ‬‫ﺑ‬ ‫ڕ‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ـﮏ‬‫ﺧﺎﮐ‬‫ﺗﻮاﻧـﺎی‬
‫داﯾﻪ‬‫ﺋﻪ‬‫وه‬‫ﻧﺪه‬‫ﮐﻪ‬‫ﺳﻪ‬‫ﺑﻪ‬‫ﺋﻪ‬ .‫ﺑﮑﺎت‬ ‫ﻮ‬‫ﺧ‬‫ﮔـﻪ‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ر‬‫ﺋﻪ‬ ‫و‬‫ﻧـﺪازه‬‫ﺋـﻪ‬ ‫ﺑـﻮو‬ ‫زﯾـﺎﺗﺮ‬ ‫ی‬‫وه‬
‫ده‬‫زه‬ ‫ـﺖ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ﭘﻪ‬ ‫ـﯚ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ـﺎن‬‫ـ‬‫وﯾ‬‫ﺋﻪ‬ .‫ـﺖ‬‫ـ‬‫ﺑﮑﺮ‬ ‫ـﺪا‬‫ـ‬‫ﯾ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮔ‬‫زه‬ ‫ر‬‫ﭘﻪ‬ ‫ـﯚ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ـﺎن‬‫ـ‬‫وﯾ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻧ‬ ‫ـﺪا‬‫ـ‬‫ﯾ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ،‫ﮐﺮا‬‫وه‬
‫ده‬‫وﻟﻪ‬‫ﺗﻪ‬‫ﮐــﻪ‬‫ﻟــﻪ‬ ‫روو‬‫ده‬ ‫ﮐــﺰی‬‫ﺋﻪ‬ ‫و‬ ‫ﮐــﺎت‬‫ﮔــﻪ‬‫ﺋــﻪ‬ ‫ر‬‫ﺋــﻪ‬ ‫ﺑــﻮو‬ ‫وهﺎش‬‫وه‬‫وه‬‫ﮐــﻮ‬
‫ﮔﻪ‬ ‫ـﺖ‬‫ـ‬‫ﻮﯾﺴ‬‫ﭘ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫هﻪ‬ ‫ـﯚی‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫ـﺎت‬‫ـ‬‫ﻧﺎﮐ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﯾ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻻﯾ‬‫ده‬ ‫ن‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫و‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ﺗﯽ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫و‬‫ـﺮ‬‫ـ‬‫ﺰﺗ‬‫ه‬
‫ده‬‫ﻟـﻪ‬ .‫ـﺖ‬‫ﺑﮑﺮ‬ ‫ﺑـﯚ‬ ‫ـﮋی‬‫در‬ ‫ﺳﺖ‬‫ـﮏ‬‫ﺘ‬‫ﺟﯿﯚﭘﯚﻟ‬ ‫هـﺰری‬ ‫راﺳـﺘﯿﺪا‬‫و‬ ‫)ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـﺎ‬
‫ﺳﯿﺎﺳﻪ‬‫ﺳﻪ‬ (‫ت‬‫رﭼﺎوه‬‫ﻟﻪ‬ ‫ی‬‫ﭼﻮوﻧﻪ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫و‬‫ﮔﺮﺗﻮوه‬ .‫ف‬ ‫راﺗﺰل‬ ‫ی‬.
١
) ‫ﻓﺮﯾﺪرﯾﺦ‬ ‫راﺗﺰل‬١٨٤٤‫ـ‬١٩٠٤‫ﺋﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎزان‬ (‫ﮐﯚﻣﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻨﯚﮔﺮاﻓﯿﺎزان‬‫ﻨﺎﺳـﺌﻪ‬.‫ﻤﺎﻧﯽ‬
‫ﻟﻪ‬‫ﯽ‬‫ﺳﺎ‬١٨٨٦‫ﻟﻪ‬ ‫ﭘﺮۆﻓﯿﺴﯚر‬ ‫دا‬‫زاﻧﮑﯚ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﻻﯾﺒﺰﯾﺦ‬ ‫ی‬‫ﺋﻪ‬‫ﻤﺎﻧﯿﺎدا‬.

١٤
٢‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‬ .‫ﻣﺮۆﭬﯽ‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ‫ی‬
‫ﯾﻪ‬‫ﮑﻪ‬‫ﮐ‬‫ﻟﻪ‬‫ر‬‫ه‬‫وه‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ﺋـﺎﺑﻮوری‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ﺋـﻪ‬‫ﺧﯚرﻧﯿﺸـﺪا‬ ‫وروﭘﺎی‬
‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫و‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻻﯾ‬‫ﮑﯽ‬‫ــﺎزاﻧ‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫ن‬‫ﻓﻪ‬‫ره‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ــﯽ‬‫ـ‬‫ﻧﺴ‬‫ــﻼش‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ــﺎ‬‫ـ‬‫دﯾﻠﯿ‬ ‫ــﺪﯾﻞ‬‫ـ‬‫ﭬﯿ‬ ‫ــﺎوی‬‫ـ‬‫ﻧ‬
‫داﻣﻪ‬‫زراوه‬‫ﻻﯾﻪ‬ .‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ﻧﮕﺮاﻧﯽ‬‫ﺋـﻪ‬ ‫ﻧﺎوﺑﺮاو‬ ‫ی‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ﺧﯚﯾـﺎن‬ ‫رﮐﯽ‬‫ﯿﻨـﻪ‬‫ﻟﯿﮑﯚ‬‫وه‬
‫ﻟﻪ‬‫ﭘﻪ‬‫ﯾﻮه‬‫ﻻﯾﻪ‬ ‫دوو‬ ‫ﻧﺪی‬‫ﻧﻪ‬‫ﺋﻪ‬ ‫ﻣﺮۆڤ‬ ‫و‬ ‫ﺳﺮوﺷﺖ‬ ‫ﮑﺮدﻧﯽ‬‫ﮐﺎرﻟ‬ ‫و‬‫ﻟـﻪ‬ ‫م‬‫ﺋـﻪ‬‫و‬ ‫و‬
‫ﺋﻪ‬‫ﻟـﻪ‬ ‫و‬‫ﺋـﻪ‬‫ده‬ ‫م‬‫ﺑﯿﻨـﻪ‬‫وه‬‫ﺳـﻪ‬ .‫ر‬‫ه‬‫ڕ‬‫ﺋـﻪ‬ ‫اﯾﯽ‬‫وه‬‫واﯾـﻪ‬ ‫ﯿـﺎن‬‫ﭘ‬ ‫ش‬‫راﭬـﻪ‬‫ﮐﺮدﻧﯽ‬‫ﮔـ‬‫ﻪ‬‫ﻟ‬
‫د‬‫ــﺎرده‬‫ـ‬‫ﯾ‬‫ــﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫ی‬‫ــﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ده‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻧ‬ ،‫ــﺖ‬‫ـ‬‫ﺑﯿ‬‫وه‬‫ﮐﻮ‬‫وه‬‫ــﻮ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻻﯾ‬‫ﻧﮕﺮاﻧﯽ‬
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫ی‬‫ده‬ ‫ﻧﺘﺮۆﭘﯚﮔﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﯾﮑ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻧ‬ ،‫ن‬‫ﺋﻪ‬‫وه‬‫ـﺪه‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ـﺖ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ـﺘﺪا‬‫ـ‬‫ﺳﺮوﺷ‬
‫ﺋﻪ‬‫وه‬‫ــﺪه‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ی‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﮑ‬‫ﺗ‬‫ده‬ ‫و‬ ‫ــﯽ‬‫ـ‬‫ﮋووﯾ‬‫ﻣ‬ ‫و‬ ‫ــﺎﺑﻮوری‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫ــﺎری‬‫ـ‬‫هﯚﮐ‬ ‫وی‬‫ــﺪا‬‫ـ‬‫روﻧﯿ‬
‫ده‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﻨ‬‫ﻧﻮ‬ .‫ـــﺖ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﺎﯾ‬ ‫ـــﯽ‬‫ـ‬‫ﻣﺮۆﭬ‬ ‫ـــﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫راﻧﯽ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺗﺎﯾﺒ‬ ‫ﺧﯽ‬‫داوه‬ ‫ﺗﯿﺎن‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﯿﻨ‬‫ﮑﯚ‬‫ﻟ‬‫وه‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻻﯾﺎﻧ‬ ‫و‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫ـﺪا‬‫ـ‬‫ﻣﺮۆﭬ‬ ‫ـﺎﻧﯽ‬‫ـ‬‫ژﯾ‬ ‫ی‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ـﺎﻓﺘﻪ‬‫ـ‬‫ﻻﻧﺪﺷ‬‫وه‬)‫ـ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ﻮه‬‫ﮐﺎﻧﯽ‬
‫زه‬ ‫رووی‬‫هﻪ‬ (‫وی‬‫وه‬‫ﻘﻮ‬‫ﺑﻪ‬ ‫و‬‫ﺳﻪ‬ ‫وردی‬‫ﺋﻪ‬ ‫ﯾﺮی‬‫ﺧﻪ‬ ‫و‬‫ﻪ‬‫ﺳـ‬‫ﺗﺎﻧﻪ‬‫ده‬‫ﮐـﻪ‬‫ﮐـﻪ‬ ‫ن‬
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺧ‬ ‫ـﺎﻧﯽ‬‫ـ‬‫ژﯾ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮔ‬‫راده‬ ‫ﯽ‬‫ـﯚﺟ‬‫ـ‬‫ﺧ‬ ‫ـﺘﯽ‬‫ـ‬‫ﺳﺮوﺷ‬ ‫ـﺎری‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ڵ‬‫ﺋﻪ‬ .‫ـﺖ‬‫ـ‬‫ﯾﻨ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫واﻧ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ش‬
‫ﻮه‬‫ﺷ‬‫ﺧﺎﻧﻮوﺑﻪ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ره‬‫ﺗﻪ‬ ‫و‬‫ﺳﻪ‬ ‫و‬ ‫ژﯾﺎن‬ ‫رزی‬‫ﻟﯿﻘﻪ‬‫ده‬‫رده‬‫ﮐﻪ‬.‫ﺖ‬‫و‬
‫رو‬ ‫ــــﺎﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺰاﻧ‬‫و‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫واﯾ‬ ‫ــــﺎن‬‫ـ‬‫ﯿ‬‫ﭘ‬ ‫ــــﯽ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻻﯾ‬ ،‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧ‬ ‫ﻧﮕﺮاﻧﯽ‬‫ی‬
‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ،‫ـــﯽ‬‫ـ‬‫ﻣﺮۆﭬ‬ ‫ـــﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬‫وه‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫ی‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫دوور‬ ‫ـــﺎن‬‫ـ‬‫ﻣﺮۆﭬﯿﯿ‬‫ده‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫وروﺑ‬‫ری‬
‫ﮐﯚﻣﻪ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﯾ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬ ،‫ــﻮوه‬‫ـ‬‫ﮔﺮوﺗ‬ ‫ﺗﯽ‬‫ــﺮدووه‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫هﻮﯾﺎن‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ــﺮدن‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫ﯽ‬‫ــﯚ‬‫ـ‬‫ﻧﮑ‬ .‫رۆ‬‫ــ‬‫ـ‬‫ﯽ‬
‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ره‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ﮐﯽ‬‫ﺋﺎﻣﺮازه‬‫ﺑﻪ‬ ‫ــﺎﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ره‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ﻨﺎن‬‫ﻣﮫ‬‫ﻮه‬‫ــ‬‫ـ‬‫ﺷ‬ ‫ــﺘﮑﺮدﻧﯽ‬‫ـ‬‫دروﺳ‬‫ﮐﺎﻧﯽ‬
‫ـﺎوه‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ﺧﻪ‬ ،‫و‬ ‫داﻧﮑﺮدن‬‫ﻪ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ـﺘﻪ‬‫ـ‬‫ﺋﺎراﺳ‬ ‫و‬ ‫ت‬‫ـﯚﭼﮑﺮدن‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫ی‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ـﺎڕه‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫وا‬‫ﻗﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫م‬
‫ده‬‫ده‬‫ن‬.
‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‬ ‫هﺰری‬‫ﺋـﻪ‬ ،‫ﻣﺮۆﭬـﯽ‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـﺎی‬ ‫ی‬‫وه‬‫ﻟـﻪ‬‫ﻓﻪ‬‫ره‬‫هـﻪ‬ ‫ﻧﺴـﺎ‬،‫هـﯿﺞ‬ ‫ر‬
‫ﺑﻪ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﮑﻮ‬‫زۆرﺑﻪ‬‫دﯾﮑﻪ‬ ‫ﺗﺎﻧﯽ‬‫و‬ ‫ی‬‫ﺋﻪ‬ ‫ش‬‫وه‬‫ﻧﺪه‬‫ﺣـﻪ‬ ‫ی‬‫ﺑﮑـﻪ‬ ‫ز‬‫ﻻﯾـﻪ‬ ‫ی‬‫هﻪ‬ ‫ﻧﮕﺮی‬‫ﯾـﻪ‬
‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﺎﺳ‬ ‫و‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﮐﺎﻧﯿﯿﺎن‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﻨ‬ ‫ر‬‫ـــﯚری‬‫ـ‬‫ﺗﯿ‬ ‫ﻣﺎی‬‫)ﻧﻪ‬‫زه‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫رﯾ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ (‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧ‬ ‫و‬
‫ده‬‫ﻧﻮوﺳــﻨﻪ‬‫وه‬‫ه‬ .‫ﯚﮐﺎره‬‫ﮐــﻪ‬‫ده‬ ‫ی‬‫ﮔــﻪ‬‫ڕ‬‫ﺘــﻪ‬‫وه‬‫ﻟــﻪ‬ ‫هﺎوﺗﺎﯾــﺎن‬ ‫ﺑــ‬ ‫ﺗﻮاﻧــﺎی‬ :‫ﺑــﯚ‬
‫ــﻪ‬‫ـ‬‫راﭬ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ﮐﺮدﻧﯽ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫دﯾﻘ‬‫ﻮه‬‫ــ‬‫ـ‬‫ﺷ‬ ‫و‬ ‫ــﺖ‬‫ـ‬‫ﺳﺮوﺷ‬ ‫ﺗﯽ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺧ‬ ‫ــﺎﻧﯽ‬‫ـ‬‫ژﯾ‬ ‫ی‬‫ــﺎن‬‫ـ‬‫زﻣ‬ ‫و‬ ‫ﮏ‬

١٥
‫ده‬‫ﻪ‬‫و‬‫ﻣﻪ‬‫ﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﮑﺴﺖ‬‫ﺗ‬ ‫داڕﺷﺘﻨﯽ‬ ‫ﺳﻔﺖ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺪی‬‫واﻧﻪ‬‫واﻗﯿﻌﯿﺎﻧـﻪ‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﺘـﺮ‬ ‫ش‬‫ﺑﯿـﺮ‬
‫ﮐﺮدﻧﻪ‬‫وه‬.
‫ﺋﻪ‬‫و‬‫ڕ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ۆﮐ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ـﺎن‬‫ـ‬‫هﺎوﺷ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮔ‬‫ـﺘﻪ‬‫ـ‬‫ﺋﺎراﺳ‬ ‫ڵ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ه‬ ‫ـﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫ی‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ،‫ﻤﯽ‬‫ر‬‫ـﺎری‬‫ـ‬‫ﮐ‬
‫ﮔــﻪ‬‫و‬‫ره‬‫ﻟــﻪ‬ ‫ی‬‫ﻟــﻪ‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــﺎ‬ ‫ــﺪﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﻨ‬‫ﺧﻮ‬‫ﻓﻪ‬‫ره‬‫ﮐــﺮدووه‬ ‫ــﺎدا‬‫ـ‬‫ﻧﺴ‬‫ﻟــﻪ‬ ،‫ــﺎﺗﯽ‬‫ـ‬‫ﺑﻮﻧﯿ‬
‫ﭼﻪ‬ ‫ﻣﺮۆﭬﯿــﺪا‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــﺎی‬‫وه‬ ‫ﻟﻘــﯽ‬ ‫ﻧــﺪ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــﺎی‬ ‫و‬ ‫ﺷــﺎر‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــﺎی‬ ‫ﮐــﻮ‬
‫ﻧﺸﯿﻨﮕﻪ‬‫ﺑﻮوﺗﻪ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﮐﯚﭼﮑﺮدن‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ‫و‬ ‫ﮫﺎﺗﯽ‬‫د‬ ‫ی‬‫وه‬.
٣‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‬ .‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ‫ی‬‫ﻣﺎدی‬
‫ﺑﻨـــﻪ‬‫ﻓﻪ‬ ‫ﻣﺎی‬‫ﻟﺴـــﻪ‬‫ﺑـــﻪ‬ ‫ﺋـــﺎﺑﻮوری‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـــﺎی‬ ‫ﻓﯽ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـــﺎی‬ ‫و‬ ‫ﮔﺸـــﺘﯽ‬
‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ﺑـﻪ‬‫ﺗﺎﯾﺒـﻪ‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ﺗﯽ‬‫رووﺳـﯿﺎ‬‫ﻟـﻪ‬ ‫دا‬‫ﯽ‬‫ﺳـﺎ‬ ‫ﻧﯿـﻮان‬١٩١٧‫ـــ‬١٩٩١،‫دا‬
‫ﻓﻪ‬‫ﻟﺴﻪ‬‫ﻓﻪ‬‫ی‬‫ﻣﺎدی‬‫ﺑﻮو‬١
‫وه‬ .‫ﻟﻪ‬ ،‫ﭘﺎﺷﺘﺮ‬ ‫ﻟ‬‫ﺑﻪ‬‫ﮔﯚ‬ ‫ر‬‫ڕ‬‫ﺳﯿﺎﺳﻪ‬ ‫ﯾﻨﯽ‬‫ده‬ ‫ﺗﯽ‬‫ﻪ‬‫و‬‫و‬ ‫ت‬
‫هﻪ‬‫ره�� ،‫ــــﯚﻧﯿﺰم‬‫ـ‬‫ﮐﯚﻣ‬ ‫ــــﮫﯿﻨﺎﻧﯽ‬‫ـ‬‫رﺳ‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫وﻧ‬‫ــــﺎراﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﺟ‬ ‫ﻗﯽ‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ﻣﺎوه‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫رووی‬ ‫و‬
‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‬‫ﮐﺮدوه‬ ‫ﻣﺮۆﭬﯽ‬ ‫ﺟﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ‫ی‬.
‫ـﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ـﺎرده‬‫ـ‬‫دﯾ‬‫ﺟﯚراوﺟﯚره‬‫وه‬ ‫ـﺎﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ـﺎره‬‫ـ‬‫ژﻣ‬ ‫ـﻮ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ی‬
‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﯽ‬ ‫و‬‫داﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺮدن‬ ‫و‬ ‫داﯾﮑﺒﻮون‬‫ﺷﺒﻮوﻧﯽ‬‫داﻧﯿﺸـﺘﻮوان‬‫و‬
‫ﺗﻪ‬‫ﻣﻪ‬‫ﮋه‬‫ر‬ ‫و‬ ‫ن‬‫ﺮﯾﻨﻪ‬‫ﻧ‬ ‫ی‬‫ﯿﻨﻪ‬‫ﻣ‬ ‫و‬‫ﻧﺸﯿﻨﮕﻪ‬ ‫و‬ ‫ﮐﯚﭼﮑﺮدن‬ ‫و‬ ‫ﻣﺮۆﭬﯽ‬ ‫ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ‬ ‫و‬
‫ﺷﺎرﯾﯿﻪ‬‫ﮫﺎﺗﯿﯿﻪ‬‫د‬ ‫و‬ ‫ﮐﺎن‬‫ﮐ‬‫ﻟـﻪ‬ ‫هﺘﺪ‬ ... ‫و‬ ‫ﺎن‬‫ﻓﻪ‬ ‫ﺑـﺎری‬ ‫ـﺮ‬‫ژ‬‫ﻟﺴـﻪ‬‫ﻓﻪ‬،‫ﻣﺎرﮐﺴـﯽ‬ ‫ی‬
‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﮑﯿ‬‫ﻣﻮ‬‫ده‬ ‫ﺗﯽ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫و‬‫ﺋﺎﻣﺮازه‬ ‫ـــﯚ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ت‬‫ﺑﻪ‬ ‫ـــﺎﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ره‬‫ـــﯿﺪه‬‫ـ‬‫ﺷ‬ ،‫ﻨﺎن‬‫ﻣﮫ‬‫ﺘﻪ‬‫ﮐﺮ‬‫وه‬‫و‬
‫ﭼﺎره‬‫ﺳﻪ‬‫ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ری‬‫ده‬ ‫ﮐﺎن‬.‫ﺖ‬‫ﮐﺮ‬
‫ﭘﻪ‬‫ﯾﻮه‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ‫ﻧﺪی‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ﺑﻪ‬‫زاﻧﺴﺘﻪ‬‫دﯾﮑﻪ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫وه‬
‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــﺎی‬‫داﻧﯿﺸــﺘﻮوان‬‫ﭘﻪ‬‫ﯾﻮه‬‫هﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻮﻧــﺪ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﻧــﺪ‬‫ﻣــﻪ‬‫ﻻﯾﻪ‬‫ﻧــﻪ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ی‬‫ﮔــﻪ‬‫ڵ‬
‫ـﺘﻪ‬‫ـ‬‫زاﻧﺴ‬ ‫ـﺖ‬‫ـ‬‫ﮔﺸ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫ﮐﺎن‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺗﺎﯾﺒ‬‫ﺋﻪ‬ ‫ﺗﯽ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫واﻧ‬‫هﻪ‬ ‫ـﯽ‬‫ـ‬‫ﻣﺮۆﭬ‬ ‫ی‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﯾ‬)‫ﺗﻪ‬‫ـﺎی‬‫ـ‬‫ﻣﺎﺷ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻨ‬‫و‬
١‫ﺑﮑﻪ‬.(
١
‫ﺑﻨﻪ‬‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ﺗﯿﯚری‬ ‫ﻣﺎی‬‫ﺳﻪ‬ ،‫ﻧﺎوﺑﺮاو‬ ‫ی‬‫رﭼﺎوه‬‫ﻟﻪ‬ ‫ی‬‫ﻓﻪ‬‫ﻟﺴـﻪ‬‫ﻓﻪ‬‫ﮔﺮﺗـﻮوه‬ ‫ﻣـﺎدی‬ ‫ی‬‫ﮐـﻪ‬ ،
‫ﻟﻪ‬‫ﻻﯾﻪ‬‫ﻓﻪ‬ ‫دوو‬ ‫ن‬‫ﯾﻠﻪ‬‫ﺋﻪ‬ ‫ﺳﻮﻓﯽ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ﻤﺎﻧﯽ‬‫ﻧﺎوه‬‫ﺋﯿـﻨﺠﻠﺲ‬ ‫ﻓﺮدرﯾـﮏ‬ ‫و‬ ‫ﻣـﺎرﮐﺲ‬ ‫ﮐـﺎرل‬ ‫ﮐـﺎﻧﯽ‬
‫و‬ ‫داﻧﺪراوه‬‫ﻟﻪ‬‫ﻻﯾﻪ‬‫ﺗﺎزه‬ ‫ﺷﺘﯽ‬ ‫روﺳﯽ‬ ‫ﻟﯿﻨﯿﻨﯽ‬ ‫ن‬‫زﯾﺎدﮐﺮاوه‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ی‬‫راﭬـﻪ‬ ‫و‬‫ﺗـ‬ ‫ی‬‫ﺎزه‬‫ﺑـﯚ‬ ‫ش‬
‫هﻪ‬‫دﯾﮑﻪ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﻧﺪ‬‫ﮐﺮاوه‬.

١٦
‫دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬
‫ﻟﻪ‬ ‫دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬‫وﺷﻪ‬‫ﯾ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﯚ‬‫ﮔـﻪ‬‫ﺑ‬ ‫دوو‬ ‫ﻧـﺎﻧﯽ‬‫واﺗـﻪ‬ ‫ﯾﯽ‬‫دﯾﻤـﻮس‬)demos(‫ــــ‬
‫ﮔﻪ‬‫ﮔﺮاﻓـﯚ‬ ‫و‬ ‫ل‬)grapho(‫ده‬ ‫ـــــ‬‫هـﺎﺗﻮوه‬ ،‫ﻧﻮوﺳـﻢ‬‫زاﻧﺴـﺖ‬ .‫ﻟـ‬‫ﻪ‬‫ﺑﺎره‬‫ره‬ ‫ی‬‫وﺷـﺘﯽ‬
(‫ﮑﺮدﻧﯽ)ﺗﮑﺎﺛﺮ‬‫زاوز‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬.‫ﻟـﻪ‬ ‫دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬‫ﯽ‬‫ﺳـﺎ‬١٨٥٥‫ﻟـﻪ‬ ‫دا‬‫ﻧـﺎوی‬
‫ﻓﻪ‬ ‫ـﺎی‬‫ـ‬‫زاﻧ‬ ‫ـﯽ‬‫ـ‬‫ﺒ‬‫ﮐﺘ‬‫ره‬‫ـﻮﯾﻼرد‬‫ـ‬‫ﮔ‬ ‫ـﯿﻞ‬‫ـ‬‫ﺋﺎﺷ‬ ‫ـﯚد‬‫ـ‬‫ﮐﻠ‬ ‫ژان‬ ‫ـﯽ‬‫ـ‬‫ﻧﺴ‬)Guillard(‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﻨ‬ ‫ــ‬‫ـ‬‫ــ‬‫ﻣﺎی‬
‫ﺑـﻪ‬ ‫دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ‫ﯾﺎن‬ ‫ﻣﺮۆڤ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎری‬‫راوردﮐﺎری‬)Elements de statistique
humaine ou Demographie comparee.(‫ژﻣـﺎره‬‫ﭼﻪ‬ ‫و‬‫ﻧـﺪه‬‫داﺑﻪ‬ ‫و‬‫ﺷـﺒﻮوﻧﯽ‬
‫ــﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﭘﺮۆﺳ‬ ‫ﻧﺠﺎﻣﯽ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﭙ‬‫ﺗ‬ ‫ی‬‫و‬ ‫ﮏ‬‫ــﺘ‬‫ـ‬‫ﭘﺸ‬ (‫ــﯽ‬‫ـ‬‫)ﻣﺮدﻧ‬ ‫رﺑﻮوﻧﯽ‬
‫هﺎﺗﻨﯽ)ﻟـــﻪ‬‫دﯾﮑـــﻪ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﭘﺸـــﺘ‬ (‫داﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ‬‫ده‬‫ﺋﻪ‬ .‫ـــﺖ‬‫ﮔﯚر‬‫واﻧـــﻪ‬‫ﻟـــﻪ‬‫ﺳـــﻨﻮوری‬
‫ﺋـــﺎره‬‫ﺋـــﻪ‬ ‫دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿـــﺎ‬ .‫دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿـــﺎدان‬ ‫زووی‬‫دﯾﺎرداﻧـــﻪ‬ ‫و‬‫ﺑـــﻪ‬ ‫و‬‫ﺗﺎﯾﺒـــﻪ‬‫ﺗﯽ‬
‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﺰووﺗﻨ‬‫وه‬‫و‬ ‫ــــﺘﯽ‬‫ـ‬‫ﺳﺮوﺷ‬ ‫ی‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﺰووﺗﻨ‬‫وه‬‫ــــﺎﻧﯿﮑﯽ‬‫ـ‬‫ﻣﯿﮑ‬ ‫ی‬‫ــــﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫و‬

١٧
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮑﮫﺎﺗ‬‫ﭘ‬‫ﺗﻪ‬ ‫ی‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻣ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ،‫ـﻮﺧﻢ‬‫ـ‬‫ﺗ‬ ‫و‬ ‫ن‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫ـﯚی‬‫ـ‬‫ﺧ‬ ‫ﻮازی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ـﺎری‬‫ـ‬‫ﺋﺎﻣ‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬
‫ه‬ (‫دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯽ‬ ‫)ﺋﺎﻣﺎری‬‫ﻟﻪ‬‫ﭼﻪ‬‫ﻧﺪه‬‫ﯾﺎن‬‫)ژﻣﺎره‬‫ﮐﻪ‬‫ده‬ (‫ﯾﺎن‬‫ﯿﺘﻪ‬‫ﮐﯚ‬‫وه‬.
‫ـﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫زاﻧﯿﺎرﯾﯿ‬ ‫و‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﺎﻧ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ﻓﺮه‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ـﯽ‬‫ـ‬‫واﻧ‬
‫ﮋﯾﻨﻪ‬‫ﺗﻮ‬‫وه‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ـﺪا‬‫ـ‬‫ﮐﺎﻧﯿﯿ‬‫ـﯿﮑﺮدﻧﻪ‬‫ـ‬‫ﺷ‬ .‫ـﺖ‬‫ـ‬‫ﻨﯿ‬‫د‬ ‫ﮐﺎر‬‫وه‬‫ـ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ـﻮﮔﺮاﻓﯽ‬‫ـ‬‫ﺟ‬ ‫ی‬‫ـﺘﯽ‬‫ـ‬‫ﺳﺮوﺷ‬ ‫ﯚ‬
‫ـﺎﻟﯽ‬‫ـ‬‫ﺋﯿﻨﺘﻘ‬ ‫و‬ ‫ـﮑﺮدن‬‫ـ‬‫ﺋﯿﺸ‬ ‫و‬ ‫ـﺮدن‬‫ـ‬‫ﮑ‬‫زاوز‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ـﺖ‬‫ـ‬‫ﭘﺸ‬ ‫ـ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ،‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ـﺘﻦ‬‫ـ‬‫ﺳ‬
‫زاﻧﯿﺎرﯾﯿﻪ‬‫ﮐﻪ‬ .‫ﺖ‬‫ﻧﺎﮐﺮ‬ ‫دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ﮐﯚﻣﻪ‬ ‫ﺖ‬‫واﺑ‬‫ﻪ‬‫ﺸﻪ‬‫ﮐ‬‫ﮑـﻪ‬‫ﺗ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﺑـﯚ‬ ‫و‬
‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﮋﯾﻨ‬‫ﺗﻮ‬‫وه‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ــﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫و‬ ‫ــﺎ‬‫ـ‬‫دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫ــﻮان‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ــﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ــﺖ‬‫ـ‬‫دروﺳ‬
‫ده‬.‫ﺖ‬‫ﺑ‬
٢‫ﺋﻪ‬ .‫ﺗﻨﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬
‫ﺋﻪ‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ﺗﻨﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬‫وﺷـﻪ‬‫ﯾ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﯚ‬‫ﮔـﻪ‬‫ﺑ‬ ‫دوو‬ ‫ﻧـﺎﻧﯽ‬‫واﺗـﻪ‬ ‫ﯾﯽ‬‫ﺋﯿﺘﻨـﯚس‬)etnoth(‫ــــ‬
‫ﮔﻪ‬ ،‫ﻞ‬‫ﺧ‬‫ده‬ ‫ﮔﺮاﻓﯚــــ‬ ‫و‬ ‫ل‬‫هﺎﺗﻮوه‬ ،‫ﻧﻮوﺳﻢ‬‫ﻨﻪ‬‫ﮋ‬‫ﺗﻮ‬ ‫زاﻧﺴﺘﯽ‬ .‫وه‬‫ﻟﻪ‬‫ﮔﻪ‬‫ــــ‬ ‫ﻻﻧـﺪا‬
‫ﮑﻪ‬‫زاﻧﺴــــﺘ‬‫ﮋﯾﻨــــﻪ‬‫ﺗﻮ‬‫وه‬‫ﻟــــﻪ‬‫ﺗﺎﯾﺒﻪ‬‫ﺗﻤﻪ‬‫ﻧﺪﯾــــﻪ‬‫ره‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ﮐﻮﻟﺘــــﻮ‬ ‫و‬ ‫وﺷــــﺖ‬‫و‬‫ری‬
‫ﮔﻪ‬ (‫)رۆﺷﻨﺒﯿﺮی‬‫ﻻن‬‫ــ‬‫ﻧﻪ‬‫ﺗﻪ‬‫وه‬‫ﮐﯚﻣﻪ‬ ‫و‬‫ﻪ‬‫دﯾﮑﻪ‬ ‫ی‬‫ﻧﻪ‬ ‫ی‬‫ﺗﻪ‬‫وه‬‫ره‬ ‫و‬‫ﭼﻪ‬‫ﻪ‬) ‫ک‬‫ﺑﻪ‬
‫ـــ‬ ‫ﻻﺗﯿﻨﯽ‬‫ﺋﻪ‬‫ﻧﯿﺸﺘﻪ‬ ،(‫ﺗﻨﯚﮔﻨﯿﺰ‬‫ﻧﻪ‬ ‫)ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ‫ﺒﻮون‬‫ﺟ‬‫ﺗـﻪ‬‫وه‬‫ﭘﻪ‬ ‫و‬ (‫ﯾﯽ‬‫ﯾﻮه‬‫ﻧـﺪی‬
‫ده‬ ،‫ﮋووﯾﯿﺎن‬‫ﻣ‬ ‫ــ‬ ‫رۆﺷﻨﺒﯿﺮی‬.‫ﮐﺎت‬
‫ﻟـــﻪ‬ ‫زۆر‬‫ﺑﺎﺑﻪ‬‫ﺗـــﻪ‬‫ﮐـــﻪ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ﺋـــﻪ‬‫ﯿﻨـــﻪ‬‫ﮑﯚ‬‫ﻟ‬ ‫ﺗﻨﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬‫ﻟﻪ‬ ‫وﯾﺎن‬‫ﺳـــﻪ‬‫ده‬ ‫ر‬‫ﮐـــﺎت‬
‫ﭘﻪ‬‫ﯾﻮه‬‫ﺑــﻪ‬ ‫ﻧــﺪﯾﺎن‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــﺎی‬‫داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧ‬‫ﻪ‬‫وه‬‫هﻪ‬‫ﯾــﻪ‬‫ﺋــﻪ‬ .‫ﻟــﻪ‬ ‫ﻣﯿﯿﺎن‬‫ﻨﯽ‬‫ﺷــﻮ‬
‫ــــــــﺘﻪ‬‫ـ‬‫ﻧﯿﺸ‬‫ﺒ‬‫ﺟ‬‫ــــــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫ﻮوﻧﯿﺎﻧﺪا‬‫ﻟﻪ‬ ‫وﯾﺎن‬‫ﻨﻪ‬‫ــــــــﻮ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ــــــــﺘﻪ‬‫ـ‬‫ﻧﯿﺸ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫و‬ ‫ﺒﻮوﻧﯿﺎن‬‫ﺟ‬
‫ﺑﻪ‬‫ﯿﻨﻪ‬‫ﮑﯚ‬‫ﻟ‬ ‫راورﮐﺮدﻧﯿﯿﺎن‬‫وه‬‫ده‬.‫ﮐﺎت‬
٣‫ﺋﻪ‬ .‫ﺗﻨﯚﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎ‬
‫ﺑﺎﺑﻪ‬‫ـــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺗ‬‫ـــــﻪ‬‫ـ‬‫هﺎوﺑ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ـــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ش‬‫ـــــﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫ـــــﻮان‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ـــــﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫و‬
‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫ﺗﻨﯚﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎدا‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑﺮﯾﺘﯿﯿ‬‫ﺗﺎﯾﺒﻪ‬ ‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ﺗﻤﻪ‬‫ــــﺎره‬‫ـ‬‫ﺷ‬ ‫ــــﺪی‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫زاﺑﻮون‬
‫ﺑﻪ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ره‬‫ﮐﺎﻟﻪ‬ ‫ﻨﺎﻧﯽ‬‫ﻣﮫ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﯾ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ک‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﻻﯾ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﮔ‬ ‫ن‬‫ـــﺎوازه‬‫ـ‬‫ﺟﯿ‬ ‫ﻧﯽ‬‫وه‬‫ﻮازی‬‫ـــ‬‫ـ‬‫ﺷ‬ ،‫و‬
‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺧﺎﻧﻮوﺑ‬‫ره‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺧﻮاردﻧ‬ ‫و‬ ‫ــــﺎن)ﺧﻮاردن‬‫ـ‬‫ﻧﯚﺷ‬ ‫و‬‫وه‬‫ﭼﻪ‬ ،‫و‬ (‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻻﯾ‬ ‫ــــﺪﯾﻦ‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ﻧﯽ‬
‫ﮐﻮﻟﺘﻮور‬‫ی‬‫ﻣﺎدی‬‫ﻧﻪ‬‫ﺗﻪ‬‫وه‬‫ﭘﻪ‬ ،‫و‬ ‫ﯾﯽ‬‫ﮔﻪ‬ ‫رﺷﺒﻮوﻧﯽ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ﻻن‬‫ﺳﻪ‬‫ر‬‫ﺧﺎک‬)‫ﺑﻪ‬‫ﻻﺗﯿﻨﯽ‬
(‫ﺗﺮﯾﺘﯚری‬ ‫ــ‬‫زه‬.‫ﻣﯿﻨﺪا‬

١٨
‫هﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ﮏ‬‫ـﺪ‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ﺑﺎﺑﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺗ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫ـﯚرﮐﯽ‬‫ـ‬‫ﻣ‬‫ﻮه‬‫ﭘ‬ ‫ﺗﻨﯚﮔﺮاﻓﯿﯿﺎن‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﯾ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ،‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻧﻤﻮوﻧ‬،
‫داﺑﻪ‬‫ﻧﻪ‬ ‫ـــــ‬‫ـ‬‫ـ‬ ‫ــــﯽ‬‫ـ‬‫ﺳﯿﺎﺳ‬ ‫ــــﯚرێ‬‫ـ‬‫ﺗﺮﯾﺘ‬ ‫ــــﯽ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺗ‬‫وه‬‫و‬ ‫ﯾﯽ‬‫ﻧﺎﮐﻪ‬ ‫ت‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫وﯾﺘ‬‫ــــﻮاری‬‫ـ‬‫ﺑ‬
‫ﺋﻪ‬‫ﺗﻨﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬‫ده‬ ‫ﺋـﺎﺑﻮورﯾﺶ‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـﺎی‬ ‫و‬‫ﺑـﻪ‬ ‫ﯾﮑـﺎت‬‫ﺑﻨـﻪ‬‫ﺳـﻪ‬ ‫ﻣﺎی‬‫ره‬‫ﮐـﺎﺗﯽ‬ ‫ﮐﯽ‬
‫هﻪ‬‫ﺗ‬‫و‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﺋﺎﺑﻮوری‬ ‫ﻤﮑﺮدﻧﯽ‬‫ر‬‫ﺋﻪ‬ ‫ﮏ‬‫ده‬ ‫ﻧﺠﺎم‬‫ﺑﺎﺑﻪ‬ .‫دات‬‫ﺗﻪ‬‫ﮋﯾﻨﻪ‬‫ﺗﻮ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫وه‬‫ی‬
‫ﺋﻪ‬‫��ﺮﯾﺘﯿﯿـﻪ‬ ‫ﺗﻨﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‬‫ﻟﻪ‬‫ﮐﯚﻣﻪ‬‫ـﻪ‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ﺋﯿﺘﻨـﯽ‬ ‫ی‬‫ﺧـﻪ‬‫ــــ‬ ‫ﮏ‬‫ﻋﻪ‬‫ﺷـﯿﺮه‬‫ﺗﺎﯾﻔـﻪ‬ ‫و‬ ‫ت‬‫و‬
‫ﻧﻪ‬‫ﺗﻪ‬‫وه‬‫هﻪ‬ ‫و‬‫روه‬‫هﺎ‬‫ﮐﻮﻟﺘﻮور‬‫ﺗـﻪ‬ ‫و‬ ‫ﯾﺎن‬‫ﺳـﯿﻤﺎی‬ ‫و‬ ‫ژﯾﺎﻧﯿﯿـﺎن‬ ‫رزی‬‫ﮐﻮﻟﺘـﻮور‬‫ی‬
‫ﺗﻪ‬ ‫و‬‫ﺋﻪ‬ ‫ژﯾﺎن‬ ‫رزی‬‫واﻧﻪ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ی‬‫ﻧﺎوﭼﻮوﯾﻨﻪ‬‫ﺋﻪ‬ ‫و‬‫واﻧﻪ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ی‬‫ﯿﻪ‬‫ڕ‬‫وه‬‫ﻧـﻪ‬‫ﺑـﯚ‬‫ﻟـﻪ‬‫ﻧـﺎو‬
.‫ﭼﻮون‬
٤‫ﮐﯚﻣﻪ‬ .(‫ﻨﺎﺳﯽ)ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯚﺟﯿﺎ‬
‫ﻟﻪ‬ ‫هﺰری‬‫ﻣـﻪ‬‫ﮔﻪ‬ ‫ﺳﺮوﺷـﺘﯽ‬ ‫ڕ‬‫ﺷـﻪ‬‫ﮐﯚﻣـﻪ‬ ‫ﮐﺮدﻧﯽ‬‫ﻣﻪ‬ ،‫ﮕﺎ‬‫ﺗﺎزه‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﯾـﺪاﻧ‬‫ﯾـﻪ‬‫ﻟـﻪ‬
‫ﮐﯚﻣﻪ‬ ‫ـﺘﯽ‬‫ـ‬‫زاﻧﺴ‬ ‫ـﺎو‬‫ـ‬‫ﻧ‬‫ـﻮوه‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ـﺖ‬‫ـ‬‫دروﺳ‬ ،‫ـﯿﺪا‬‫ـ‬‫ﻨﺎﺳ‬.‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ـﺘﻪ‬‫ـ‬‫زاﻧﺴ‬ ‫و‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮋﯾﻨ‬‫ﺗﻮ‬‫وه‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬
‫ﭘﻪ‬‫ﯾﻮه‬‫ﺘﯽ‬‫ﮐﯚﻧﮑﺮ‬ ‫ﻧﺪی‬‫ﺋﻪ‬ ‫ﻮان‬‫ﻧ‬ (‫)ﺳﻨﻮوردار‬‫ﺋﻪ‬ ‫و‬ ‫م‬‫ﮐﯚﻣﻪ‬ ‫و‬‫ﻪ‬‫ﺧﻪ‬‫ﻧـﺎو‬ ‫و‬ ‫ﮑﯿﮏ‬
‫ﮐﯚﻣﻪ‬‫ﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ده‬ ‫ـﯚی‬‫ـ‬‫ﺧ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫ـﺎت‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺋ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﭘﺮۆﺳ‬ ‫ﻧﺠﺎﻣﯽ‬‫ﭘ‬ ‫ی‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮑ‬‫وه‬‫و‬ ‫ـﺎﻧﮑﺮدن‬‫ـ‬‫ژﯾ‬
‫ﭼﺎﻻﮐ‬‫ﮑﻪ‬‫ﭘ‬ ‫ﯽ‬‫وه‬‫ﭘﻪ‬ ‫ﮐﺎرﮐﺮدن‬‫ﺑﻮوه‬ ‫ﯾﺪا‬.
‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﮋﯾﻨ‬‫ﺗﻮ‬‫وه‬‫ــﺎده‬‫ـ‬‫ﻣ‬ ‫ــﯿﺎﻟﯚﺟﯿﺎ‬‫ـ‬‫ﺳﯚﺳ‬ ‫ﺘﻨﯽ‬‫ــﯚﻧﮑﺮ‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫ی‬‫زه‬ ‫و‬ ‫زۆر‬ ‫ﮑﯽ‬‫وه‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ــﺪ‬‫ـ‬‫ﻧ‬
‫ده‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎ‬‫ﺑﻪ‬‫ﺑﻪ‬ .‫ﺖ‬‫ﺧﺸ‬‫ﻧﻤﻮوﻧـﻪ‬‫ﮋﯾﻨـﻪ‬‫ﺗﻮ‬ ،‫وه‬‫ﻟﻪ‬‫هﯚﮐﺎره‬‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫)ﺑـﻪ‬‫ـــ‬ ‫ﻻﺗﯿﻨـﯽ‬
‫ﻣﯚﺗﯿﭫ‬‫ﭘﯿﺸﻪ‬ ‫ﮔﯚڕﯾﻨﯽ‬ ‫و‬ ‫ﮐﯚﭼﮑﺮدن‬ (‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ .‫هﺘﺪ‬ ‫و‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧ‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ﯿﺶ‬
‫ﻻﯾﻪ‬‫ﺧﯚﯾﻪ‬ ‫ن‬‫وه‬‫ﺋﻪ‬‫ﻣﺎد‬ ‫و‬‫د‬‫اﻧﻪ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ی‬‫ﺋﻪ‬‫ﺳﻪ‬ ‫ﻧﺠﺎﻣﯽ‬‫ﻣﻪ‬ ‫رداﻧﯽ‬‫ﮔﯚﻧـﺪه‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﯾﺪاﻧﯽ‬‫ﮐﺎن‬
‫هﻪ‬ ‫و‬‫رﯾﻤﻪ‬‫ده‬ ‫ﮐﺎن‬‫ﮐﻪ‬ ‫ﺳﺘﯽ‬‫وﺗﻮوه‬‫ده‬‫ﺧﺎﺗﻪ‬‫ﺑﻪ‬‫ده‬ ‫ر‬‫ﮐﯚﻣﻪ‬ ‫زاﻧﺴﺘﯽ‬ ‫ﺳﺘﯽ‬.‫ﻨﺎﺳﯽ‬
٥‫ﮐﺎر‬ ‫ﮑﺨﺴﺘﻨﯽ‬‫ر‬ ‫و‬ ‫ﺋﺎﺑﻮوری‬ .
‫ﻟـــﻪ‬ ‫ﮐـــﺎﺗﯽ‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎزاﻧـــﺎن‬‫ﺘﯽ‬‫ﭼـــﯚﻧ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺮۆﭬـــﯽ‬ ‫ﺳـــﺎﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـــﺎی‬
‫ﺑﻪ‬‫ده‬ ‫ﮐﺎرهﯿﻨﺎن‬‫ﺑﻪ‬ ‫ﭘﺸﺖ‬ ‫ﻦ‬‫دو‬‫زاﻧﯿﯿﺎرﯾﯿﻪ‬‫ﮐـﺎر‬ ‫ﮑﺨﺴـﺘﻨﯽ‬‫ر‬ ‫و‬ ‫ﺋـﺎﺑﻮوری‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬
‫ده‬‫ﺑﻪ‬‫ـﯿﮑﺮدﻧﻪ‬‫ـ‬‫ﺷ‬ ‫و‬ ‫ﻮاز‬‫ـ‬‫ـ‬‫ﺷ‬ ‫ـﺎزان‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ .‫ـﺘﻦ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫وه‬‫دا‬ ‫ی‬‫ڕ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫هﺎوﺳ‬ ‫و‬ ‫ـﺘﻦ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ﻧﮕﯽ‬
‫ﺣﻪ‬ ‫و‬ ‫ﮐﺎر‬‫ژﻣـﺎره‬ ‫ﺳـﺎﺑﮑﺮدﻧﯽ‬‫ﭘ‬ ‫ی‬‫ﻟـﻪ‬ ‫ﻮﯾﺴـﺖ‬‫هﯿﺪﯾﮑـﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺮۆﭬـﯽ‬ ‫ﺳـﺎﻣﺎﻧﯽ‬‫ﻟـﻪ‬
‫ده‬ ‫وان‬‫ﺧﻮازﻧﻪ‬‫وه‬.

١٩
‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ــﺎس‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ــﺎﺗﯽ‬‫ـ‬‫ﮐ‬ ‫ــﺎﺑﻮوری‬‫ـ‬‫ﺋ‬ ‫ــﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬‫ــﺘﺎﻧﻪ‬‫ـ‬‫ﺷ‬ ‫و‬‫ده‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫و‬ ‫ــﺎت‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ــﺪا‬‫ـ‬‫ژﯾﺎﻧ‬
‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺒ‬‫ﺟ‬‫ﯿﯿﺎن‬‫ﺟ‬‫ده‬‫ﻟﻪ‬ ‫ـﺎت‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮔ‬‫هﯚﮐﺎره‬ ‫ڵ‬‫ﻧﺎوﭼﻪ‬ ‫ـﯽ‬‫ـ‬‫ﻣﺮۆﭬ‬ ‫و‬ ‫ـﺘﯽ‬‫ـ‬‫ﺳﺮوﺷ‬ ‫ـﺎﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﮐ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﮐ‬
‫ﮑﻪ‬‫ﺗ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ڵ‬‫ﯾﻪ‬‫ده‬ ‫ﮐﯿﯿﺎن‬.‫ﮐﺎت‬
٥‫ﺧﺰﻣﻪ‬ ‫ﺑﻮاری‬ .‫ﺗﮕﻮزاری‬
‫ـــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺧﺰﻣ‬ ‫ـــــﻮاری‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ـــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺧﺰﻣ‬ ‫ـــــﺎی‬‫ـ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿ‬ ‫ـــــﺎن‬‫ـ‬‫ﯾ‬ ‫ﺗﮕﻮزاری‬‫ـــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ،‫ﺗﮕﻮزاری‬
‫ﮔﻪ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫داﯾ‬ ‫ــﺮا‬‫ـ‬‫ﺧ‬ ‫زۆر‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﮐﺮدﻧ‬‫ــ‬‫ـ‬‫ﺑﺮﯾﺘﯿﯿ‬ ‫و‬‫ﻪ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ــﺎﻏﻠﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫و‬ ‫ــﺮدن‬‫ـ‬‫ﺮﮐ‬‫ﻓ‬ ‫و‬ ‫ﻣﯽ‬
‫ﭼﺎ‬‫ﻻ‬‫ﮐﺮدﻧـﻪ‬ ‫هﻮﺷﯿﺎر‬ ‫ﮐﯽ‬‫وه‬‫ﺧﺰﻣـﻪ‬ ‫و‬‫داﻧﻪ‬ ‫ﺑﺎزرﮔـﺎﻧﯽ‬ ‫و‬ ‫ﮔﺸـﺘﯽ‬ ‫ﺗﮕﻮزاری‬‫داﻧـﻪ‬
‫هﯚﯾﻪ‬ ‫و‬‫ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫وه‬‫ﺸﺘﺨﺎﻧﻪ‬‫ﭼ‬ ‫و‬ ‫ﮔﺸﺘﯽ‬ ‫ی‬‫و‬ ‫ﺮﯾﯽ‬‫ﮐـﺎرﮔ‬ ‫و‬ ‫ﮔﺸﺘﯽ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬
‫هﯿﺪﯾﮑــــــﻪ‬‫ﮐــــــﻪ‬ .‫ﺑﻪ‬ ‫ﺖ‬‫واﺑ‬‫ﻟــــــﻪ‬ ‫زۆر‬ (‫ﮐﺎرﺑﺮدﻧﯽ)اﺳــــــﺘﮫﻼک‬‫ﺧﺰﻣﻪ‬‫ﺗــــــﻪ‬‫ﮐﺎن‬
‫ده‬‫ﻣﻮده‬‫ـــﺘﯿﯿﻪ‬‫ـ‬‫ﺳ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫واﺗ‬ ،‫ﯾﻪ‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ﮐﺴ‬‫ﺑﻪ‬ ‫دوای‬ ‫ر‬‫ـــﻪ‬‫ـ‬‫ره‬‫ده‬ ‫ﻨﺎن‬‫ﻣﮫ‬‫ـــﺪه‬‫ـ‬‫ﭘ‬ ‫ـــﺖ‬‫ـ‬‫ﺳ‬.‫ﮐﺎت‬
‫ﺋﻪ‬‫وه‬‫ﺧﻪ‬ ‫ش‬‫ﻪ‬‫ﺳ‬‫ﮐﻪ‬ ‫ﺟـﻮﮔﺮاﻓﯽ‬ ‫ﺗﯽ‬‫رﺗـﻪ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ﭼـﯚﻧﯿﺘﯽ‬ ،‫ﮐﺎن‬‫ﻨﻪ‬‫ﺷـ‬‫وه‬‫و‬ ‫ﮑﮫﺎﺗـﻪ‬‫ﭘ‬ ‫و‬
‫ـﺪه‬‫ـ‬‫ﻨ‬‫ﺧﻮ‬ ‫ـﺘﯽ‬‫ـ‬‫ﺋﺎﺳ‬‫ﮐﯚﻣﻪ‬ ‫ـﺎری‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫واری‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﯾ‬‫ﺗﯽ‬‫ـﺘﻮوان‬‫ـ‬‫داﻧﯿﺸ‬‫ده‬ ‫ـﺎری‬‫ـ‬‫دﯾ‬ ،.‫ـﺎت‬‫ـ‬‫ﮐ‬
‫ﻟﻪ‬‫ﺑﻪ‬‫ﺋﻪ‬ ‫ر‬‫وه‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ﮑـﻪ‬‫ﺗ‬‫ﮔـﻪ‬ ‫ﮑﯽ‬‫ﻟﻪ‬ ‫رﻣﯽ‬‫ﮔـﻪ‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـﺎی‬ ‫ڵ‬
‫ﺧﺰﻣﻪ‬‫هﻪ‬ ‫ﺗﮕﻮزاری‬‫ﯾﻪ‬.
‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﮋﯾﻨ‬‫ﺗﻮ‬‫وه‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬‫ﺧﺰﻣﻪ‬ ‫ــــﻮاری‬‫ـ‬‫ﺑ‬‫ــــ‬‫ـ‬‫ﺗﮕﻮزارﯾ‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﻧﯿﯿ‬ ‫ــــﺎر‬‫ـ‬‫ﭼ‬ ‫ﺪا‬‫ده‬‫ــــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ــــﺖ‬‫ـ‬‫ﺑ‬
‫ﺑﺨﯚر)ﺑﻪ‬‫ﮐﺎرﺑﻪ‬‫واﺗﻪ‬ ،(‫ر‬‫داﻧﯿﺸﺘﻮوان‬‫ده‬‫و‬ .‫ﺑﮑﺎت‬ ‫ﭘ‬ ‫ﺳﺖ‬‫ه‬‫ﻟ‬‫ﺋﻪ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﯽ‬‫وه‬‫ﺑـﻪ‬ ،‫ی‬
‫ﻧﻤﻮوﻧـﻪ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺧﺰﻣ‬ ‫دﮐﺘـﯚر‬ ،‫ﺑـﻪ‬ ‫ـﺘﯽ‬‫ـ‬‫ﻮﯾﺴ‬‫ﭘ‬ ‫ﺑﮑـﺎت‬ ‫ت‬‫ﻧﻪ‬‫ـﺨﺎﻧﻪ‬‫ـ‬‫ﺧﯚﺷ‬‫ـﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳـﺘﺎ‬ ‫و‬
‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‬‫)ﺑﯿﻨﺎﯾﻪ‬‫ﺑﻪ‬ ‫دوﮐﺎﻧﺪار‬ ‫و‬ (‫ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ‬ ‫و‬‫ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫دوﮐﺎن‬‫ﻣﻪ‬ ‫ﮔﺮﺧﺴـﺘﻨﯽ‬‫ﮐﯿﻨـﻪ‬
‫ﺑﻪ‬‫وزه‬‫ﻓﻪ‬ ‫و‬‫رﻣﺎﻧﮕﻪ‬‫ﺑ‬‫ﻪ‬‫ﮐﻪ‬‫ﻟﻮﭘﻪ‬‫ل‬،‫هﻪ‬‫ﯾﻪ‬‫ﮐـﻪ‬ .‫ﻣﻪ‬ ‫واﺑﯿﺖ‬‫ﺧﺰﻣـﻪ‬ ‫ﯾـﺪاﻧﯽ‬‫ﺗﮕﻮزاری‬
‫ﻟـــــﻪ‬‫ﮕـــــﻪ‬‫ر‬‫ﺷـــــﺘﻪ‬ ‫ی‬‫ﺳـــــﻪ‬‫ره‬‫ﮐﯿﯿﻪ‬‫ﮐﺎﻧﻪ‬‫وه‬‫ﺑـــــﻪ‬‫ﻟﻘـــــﻪ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫رهـــــﻪ‬‫ﻨﺎوه‬‫ﻣﮫ‬
‫ﺑﻪ‬‫ﺳﺘﺮاوه‬‫ﺗﻪ‬‫وه‬.
٦‫ﺑﻪ‬ .‫هﻪ‬‫ﻤﮑﺮدن‬‫ر‬
‫ﯾﻪ‬‫ﮑﻪ‬‫ﮐ‬‫ﻟﻪ‬‫و‬‫ﺑﺎﺑﻪ‬‫ﺗﻪ‬‫زاﻧﺴـﺘﻪ‬‫ﺗﻪ‬ ‫ـــ‬‫ﺗﺒﯿﻘﯿﺎﻧـﻪ‬‫ﮐـﻪ‬ ‫ی‬‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿـﺎی‬‫داﻧﯿﺸـﺘﻮوان‬
‫ﮑﻪ‬‫ﺗ‬‫ﻟﻪ‬ ‫ﯽ‬‫ﺗﻮﻧﺪوﺗﯚ‬ ‫ﮑﯽ‬‫و‬‫ﮔﻪ‬‫هﻪ‬ ‫ﺪا‬‫ﯾﻪ‬‫ﮐﺎروﭘﯿﺸﻪ‬ .‫ﺋﻪ‬ ‫ی‬‫زاﻧﺴﺘﻪ‬ ‫و‬‫ﺑﺮﯾﺘﯿﯿـﻪ‬‫ﻟـﻪ‬
‫ده‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﭘﻼن‬ ‫داڕﺷﺘﻨﯽ‬‫ﺳﺘﻪ‬‫ﺑﻪ‬‫ﻮﯾﺴﺘﯿﯿﻪ‬‫ﭘ‬ ‫رﮐﺮدﻧﯽ‬‫ﮔﻪ‬ ‫و‬ ‫ﮑﻨﯿﮑﯽ‬‫ﺗ‬ ‫ﮐﺎﻧﯽ‬‫ﺷﻪ‬‫ﮐﺮدن‬
‫داﺑﻪ‬ ‫و‬‫ﺑﻪ‬ ‫ــﺰی‬‫ـ‬‫ه‬ ‫ــﮑﺮدﻧﯽ‬‫ـ‬‫ﺷ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ره‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻟ‬ ‫ﻨﺎن‬‫ﻣﮫ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﻧﺎوﭼ‬‫ــﻪ‬‫ـ‬‫ﺑ‬ ‫ی‬‫هﻪ‬‫ـــ‬‫ـ‬‫ــ‬ ‫ــﺪا‬‫ـ‬‫ﻤﮑﺮدﻧ‬‫ر‬

جوگرافیای دانیشتوان

More Related Content

جوگرافیای دانیشتوان