Aller au contenu

Transene

Èn årtike di Wikipedia.

Transine

Po des linwincieusès racsegnes sol mot "Transene", alez s' vey sol Wiccionaire

Transene (/tʀã.ˈsɛn/)[1] (la-minme: Transine /tʀã.ˈsin/; prononcî flotchreçmint *Tranzine /tʀã.ˈzin/[2]; fr: Transinne), c' est èn ancyin ptit ban del Walonreye, rebané avou Libin.

eglijhe, veyowe del viye cimintire

Mwaissès dnêyes

[candjî | candjî l’ côde wiki]

Nos di des plaeces di Transene

[candjî | candjî l’ côde wiki]

I sont studyîs spepieuzmint so ene pådje tote seule.

plake so l' otovoye, anonçant Transene
plake so l' otovoye, anonçant Transene

Li ban d' Transene a todi stî raloyî å ban d' Viyance.

E 1944, Transene n' a nén stî acsût pa l' Ofinsive da Von Rounchtete (les Almands n' ont nén passé l' pont di Rcogne).

Transene a stî rebané e 1971 avou Anloe, Viyance (et l' hamtea d' Glaireuse), Ridû, (et les hamteas di Lesse, Hamwaide, et Setchri), Les Libins, Ôtchamp et Smu, po fé l' grand Libin.

Transene est metou al croejhlåde inte les voyes di Brussele-Nameur-Lussimbork, et Lidje-Bouyon-Rinse. Did la, li Bårire (passaedje del Dutcheye di Bouyon ås Bas-Payis).

Transene est raiwî pa l' Aiwe di Lesse, ki fwait limite avou l' ancyin ptit ban d' Maissin.

Li viyaedje est metou so l' otostråde E411 (rexhowe 34b).

l' otel del Bårire
  • cawolin: dispu 1860, gn a co do saetchaedje disk' å djoû d' ouy.
  • ostelreye: otel del Bårire (dispu 1902).
  • Amuzmints: Spice-came (Euro-Space-Center).
lives avou l' accint walon d' Transene

Gn a yeu do teyåte e walon (pol fotbal) e 1946-1948. On louwéve les lives. Les wangnes alént po on camp d' prijhnîs politikes.

Sicrijheu e walon

[candjî | candjî l’ côde wiki]

Lucyin Mahin a scrît totes les prumirès anêyes avou l' accint d' Transene, po passer å rfondou walon a pårti di 1993.

Accint walon d' Transene

[candjî | candjî l’ côde wiki]

Transene fwait pårteye del sitindowe diyalectolodjike lomêye Årdene nonnrece u Payis d' ersè.[5]

Sacwants rcweraedjes di l' A.L.W. ont stî fwait po Transene (pont dlérin, marké Ne12´. C' est Ernest Delaite di Rdû k' a-st amoenné Jean Haust lu-minme amon Djôzef Djilet, k' esteut secretaire. Sacwants diferinces rissintowes avou les viyaedjes vijhéns.

Sacwants diferinces do motlî avou les viyaedjes vijhéns:

Li codjowaedje des rwaitants di l' indicatif prezintrece est a môde di Lidje. C' est l' dierin viyaedje insi sol voye di Lidje a Sdan. A Maissin, on a l' cawete -at

A Transene cwand il l' dijèt, i l' fijèt; a Maissin, cwand i l' dijat, i l' fijat.

Sol Bork, et après Libråmont, c' est l' cawete di codjowaedje -ant (i djouwant, i fzant).

Li betchfessî ô s' î prononce come rastrindou long O, dj' ô bén cåzu come li naziåle on. sô /sɔ̃/; fô /sɔ̃/. Dins l' fråze "li ci ki n' ôt k' on son n' ôt k' ene clotche", les deus foninmes ("on" dins "son" et "ô" dins "ôt") sont cåzu les minmes.

Li betchfessî oe si prononce sovint "oû" dins l' cawete (saucloû, pèloû, abruvoû, couloû = såcloe, peloe, abuvroe, coloe). Mins a Transene, on a cobén des mots avou ene viye viye cogne "o" : paro (paroe); Côro (côroe), Rouvro (Rouvroe); dju do (dji doe); cojê (coejhea).

Ciddé, vos ploz schoûter èn eredjistrumint del fåve do vî vî tins «Li bijhe et l' solea» ratournêye pa Lucien Mahin avou l' accint d' Transene pol Djåzant atlasse éndjolike des lingaedjes di France et d' avår la.

Hårdêyes difoûtrinnes

[candjî | candjî l’ côde wiki]
Commons
Commons
I gn a so les cmons Wikipedia des imådjes ou fitchîs son a vey avou Transene .
  1. prononcî insi e l' Fåmene
  2. pa assaetchance di mots francès come «transit»
  3. viye cawete -î.
  4. Jean Germain Avis de recherche : Wallons, comment vous appelez-vous, Vers l'Avenir, 24 d' octôbe 2007.
  5. Alomåcion edvintêye pa Lucyin Mahin po si ovraedje diccionairrece lomé Rasgoutadje des Bassårdinreces.