Aller au contenu

Fotbale

Èn årtike di Wikipedia.
Fotbale
efants ki djouwnut å fotbal
gôlresse

Li fotbale, c' est on spôrt ki onze djins pitèt eshonne dins ene bale, siconte ene ôte ekipe di onze, avou des tchmijhes d' ene ôte coleur.

Li fotbale a troes ortografeyes e walon.

Inglès-cåzante

[candjî | candjî l’ côde wiki]

Fotbal/Fotbale[1] : Cès mots sont ène calcaedje di l' inglès "Football" ki vout dire "Bale ås pîs".

Tîxhon-cåzante

[candjî | candjî l’ côde wiki]

Fousbal[2] : Èç mot a l' minme definicion, mins èç mot est on calcaedje di l' Almand "Fussball"[3] (lu-minme calcaedje ratourné di l' inglès, avou l' minme sinse pî-bale). Fousbal est bråmint uzé dins l' payis d' Måmdiy.

Tchaeke ekipe doet sayî di fé moussî ci balon la dins l' gayole di l' ôte ekipe, metowe sol forire do terén. Cwand el sititchèt ladvins, on dit k' c' est "gôl".

Po fé shuve li droet do djeu, gn a on 23inme ome, sovint noer moussî, li referé. Foû do terén, il est aidî pa deus ôtes årbites, les linesmanes.

I gn' a dijh-set principales adroeteures è fotbale, ki sont scri pår li FIFA.

Istwere del fotbale

[candjî | candjî l’ côde wiki]

Èl prumire federåcion d' fotbal a skepyî e l' Inglutere, è 1863.[4] Èç date est rwaiteye come el date d' askepiance do fotbale eyet come li cene do rugby. Come di djusse, ancyinnmint, el fotbale ey el rugby, c' esteut l' minme espôrt.

Èl prumî mestî club est li Sheffield Footbal Club.[5]

Cominçmint e l' Beldjike

[candjî | candjî l’ côde wiki]
buvete

Ci n' est k' å cmince do 20inme sieke k' on cminça a-z î djouwer el Walonreye. Pitchote a midjote, i replaeça l' djeu d' bale come l' espôrt li pus shuvou el Beldjike.

Ås djeus olimpikes di 1920, a Anverse, c' est l' ekipe bedje ki rascoya li medaye d' ôr.

Principales ekipes

[candjî | candjî l’ côde wiki]
li gazete des "gades a royes" (les zebes), sipotaedje des djouweus d' Tchålerwè.
Loukîz a :Fotbale bedje

Uropeyin fotbale

[candjî | candjî l’ côde wiki]

E l' Urope, i gn a deus grand tchampionats eternacionås : el Champions League (Ligue des tchampions) ey el Europa League (Ligue Uropeyinne). Davance, i gn aveut el Intertoto Cup (Coupe Intertoto) ey el Cup Winner's Cup (Cope dås tchampions d' cope).

Les pus rlomés tchampionats, c' est les cis d' l' Almagne, di l' Inglutere, di l' Itåleye et d' l' Espagne.

Totes lès anêyes bizetes, i gn a l' Uro, ene bate po les ekipes nationåles, ki s' passe tins des moes d' djun et d' djulete.

Dispoy el såjhon 2018-2019, i gn a eto el Nations League (Ligue des Nåcions).

Hårdêyes difoûtrinnes

[candjî | candjî l’ côde wiki]

Referinces eyet sourdants

[candjî | candjî l’ côde wiki]
Commons
Commons
I gn a so les cmons Wikipedia des imådjes ou fitchîs son a vey avou l' fotbal .
  1. https://wa.wiktionary.org/wiki/fotbale
  2. https://wa.wiktionary.org/wiki/fousbale
  3. https://woerterbuch.reverso.net/deutsch-definition/fussball
  4. (fr) https://web.archive.org/web/20190601102116/https://www.multicollection.fr/Les-origines-du-football
  5. Wikipedia francès