Naar inhoud springen

Amerika (continent)

Van Wikipedia
Amerika in de weireld

Amerika, ook wel de Nieuwe Weireld genoemd, is e landmassa die ip 't westelyk halfroend ligt ten oost'n van de Still'n Oceoan en te west'n van den Atlantisch'n Oceoan. 't Bestoat uut de continent'n Noord- en Zuud-Amerika. 't Landippervlak bedroagt 42.549.000 km² en der zyn a peu près e miljard inweuners.

De term'n Amerika en Amerikoan word'n den dag van vandoage veele gebruukt vo de Verenigde Stoat'n van Amerika en d' inweuners van da land an te duud'n. Vo nie te miss'n wordt heel 't supercontinent dikwyls de Amerika's genoemd of 't Amerikoans continent.

Zuud-Amerika is 135 miljoen joar gelee'n ofgesplitst van 't supercontinent Gondwana. De noame Amerika is ofgeleid van de voornoame van Amerigo Vespucci, een Italioansch'n oentdekkiengsreiziger die in de joar'n 1490 de kust'n van 't Amerikoans continent verkende.

Land'n en gebied'n van Amerika

[bewerkn | brontekst bewerken]
Noame Ippervlak (km²) Inweuners Toal'n Hoofdstad
Noord-Amerika
Canada 9.984.670 35.056.064 Iengels, Frans Ottawa
Verenigde Stoat'n 9.630.091 317.627.401 Iengels, Spoans Washington D.C.
Groenland (Denemark'n) 2.166.086 60.000 Groenlands, Deens Nuuk
Mexico 1.972.550 118.395.054 Spoans, 62 inheemsche toal'n Mexico-Stad
Saint-Pierre en Miquelon (Vrankryk) 242 6.954 Frans Saint-Pierre
Bermuda (Verenigd Keunienkryk) 53 65.773 Iengels Hamilton
Midd'n-Amerika
Belize 22.966 334.297 Spoans, Kriol, Iengels Belmopan
Costa Rica 51.100 4.636.348 Spoans San José
Guatemala 108.890 13.824.463 Spoans, Garifuna, 21 Mayatoal'n Guatemala-Stad
Honduras 112.090 7.639.327 Spoans Tegucigalpa
Nicaragua 129.494 5.785.846 Spoans Managua
Panama 78.200 3.460.462 Spoans Panama-Stad
El Salvador 21.040 7.066.403 Spoans San Salvador
Caraïeb'n
Anguilla (Verenigd Keunienkryk) 102 12.800 Iengels The Valley
Antigua en Barbuda 442 69.108 Creools, Iengels Saint John's
Aruba (Keunienkryk van de Nederland'n) 193 102.695 Papiamentu, Spoans, Nederlands Oranjestad
Bahama's 13.940 297.852 Creools, Iengels Nassau
Barbados 430 276.607 Bajan (Creoolsche toale), Iengels Bridgetown
Bonaire (Holland) 288 12.000 Papiamentu, Spoans, Nederlands Kralendyk
Curaçao (Keunienkryk van de Nederland'n) 450 173.400 Papiamentu, Nederlands Willemstad
Caymaneiland'n (Verenigd Keunienkryk) 260 44.270 Iengels George Town
Cuba 110.861 11.184.023 Spoans Havana
Dominicoansche Republiek 48.730 10.088.598 Spoans Santo Domingo
Dominica 754 72.386 Frans, Iengels Roseau
Grenada 350 105.000 Iengels Saint George's
Guadeloupe (Vrankryk) 1.628 405.000 Frans Basse-Terre
Haïti 27.750 9.801.764 Creools, Frans Port-au-Prince
Jamaica 11.425 2.598.000 Patois (Creoolsche toale), Iengels Kingston
Martinique (Vrankryk) 1.128 401.000 Patois, Frans Fort-de-France
Montserrat (Verenigd Keunienkryk) 102 4.798 Creools Iengels, Iengels Plymouth
Puerto Rico (Verenigde Stoat'n) 9.104 3.994.259 Spoans, Iengels San Juan
Saba (Holland) 13 1.800 Iengels, Nederlands The Bottom
Saint-Barthélemy (Vrankryk) 21 8.400 Frans Gustavia
Saint Kitts en Nevis 261 51.134 Iengels Basseterre
Sint Eustatius (Holland) 21 3.897 Nederlands, Iengels Oranjestad
Saint-Martin (Vrankryk) 53,20 35.692 Frans Marigot
Sint Moartn (Keunienkryk van de Nederland'n) 34 39.689 Iengels, Spoans, Nederlands Philipsburg
Saint Vincent en de Grenadines 389 103.220 Iengels Kingstown
Saint Lucia 620 160.145 Iengels, Frans Creools Castries
Trinidad en Tobago 5.128 1.300.000 Iengels Port of Spain
Turks- en Caicoseiland'n (Verenigd Keunienkryk) 497 31.458 Creools Iengels, Iengels Cockburn Town
Amerikoansche Moagdneilandn (Verenigde Stoat'n) 352 124.778 Iengels, Spoans Charlotte Amalie
Britsche Moagd'neiland'n (Verenigd Keunienkryk) 153 21.730 Iengels Road Town
Zuud-Amerika
Argentinië 2.780.400 40.677.348 Spoans Buenos Aires
Bolivië 1.098.580 10.461.053 Spoans, 36 inheemsche toal'n Sucre
Brazilië 8.514.877 201.032.714 Portugees Brasilia
Chili 756.950 16.746.560 Spoans Santiago de Chile
Colombia 1.138.910 46.591.147 Spoans Bogotá
Ecuador 283.560 15.007.343 Spoans, Quechua Quito
Zuud-Georgia en de Zuudelyke Sandwicheiland'n (Verenigd Keunienkryk) 3.903 20 Iengels Grytviken
Frans-Guyana (Vrankryk) 83.534 250.109 Frans Cayenne
Guyana 214.970 765.283 Iengels Georgetown
Falklandeiland'n (Verenigd Keunienkryk) 12.173 2.967 Iengels Stanley
Paraguay 406.750 6.347.884 Guaraní, Spoans Asunción
Peru 1.285.220 29.907.303 Spoans, Quechua, Aymara Lima
Suriname 163.820 566.846 Nederlands, Caraïbisch-Hindoestani,
Javoans, Creoolsche toal'n
Paramaribo
Uruguay 176.220 3.415.920 Spoans Montevideo
Venezuela 912.050 28.0479.38 Spoans en 40 inheemsche toal'n Caracas
Oenbeweunde eiland'n
Colombia Malpelo
Verenigde Stoat'n Navassa
Vrankryk Clipperton
Zuud-Georgia en de
Zuudelyke Sandwicheiland'n
(archipel)
Candlemaseiland
Williseiland'n
Annenkoveiland
Vindicationeiland
Costa Rica Cocoseiland
Wikimedia Commons