Przejdź do zawartości

Wadi Rum

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Obszar chroniony Wadi Rum[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Skała z piaskowca w Wadi Rum
Państwo

 Jordania

Typ

mieszany

Spełniane kryterium

III, V, VII

Numer ref.

1377

Region[b]

Kraje arabskie

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

2011
na 35. sesji

Położenie na mapie Jordanii
Mapa konturowa Jordanii, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Obszar chroniony Wadi Rum”
Ziemia29°34′35,40″N 35°25′11,74″E/29,576500 35,419928

Wadi Rum, Wadi Ramm (arab. ‏وادي رم‎) – dolina leżąca wśród granitowych i zbudowanych z piaskowca skał. Największa wadi w Jordanii[1].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

W okresie prehistorycznym była zamieszkiwana przez wiele różnych kultur, w tym nabatejską. Pozostawiły one po sobie ślad w postaci malunków naskalnych, petroglifów i świątyń[2]. Obecnie żyją w niej grupy Beduinów[3].

Wadi Rum rozsławił na świecie brytyjski oficer Thomas Edward Lawrence[4], który działał na tym terenie w okresie antytureckiego powstania arabskiego w latach 1917−1918[5]. W latach osiemdziesiątych jedna z charakterystycznych formacji skalnych Wadi Rum otrzymała nazwę „Siedem Filarów Mądrości” ze względu na książkę pod tym tytułem, którą Lawrence napisał w następstwie udziału w wojnie (choć nazwa powieści nie ma żadnego związku z Wadi Rum)[6].

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Region Wadi Rum jest jednym z najpopularniejszych regionów turystycznych w Jordanii, także wśród zagranicznych turystów. Typowa trasa turystyczna obejmuje kilkugodzinne lub całodniowe zwiedzanie samochodem z napędem na cztery koła głównych atrakcji turystycznych, lunch oraz wieczorną imprezę z noclegiem w jednym z licznych obozów Beduinów. Popularnymi formami wypoczynku są także: zwiedzanie pustynnych okolic, biwakowanie „pod gwiazdami” (zwyczajem Beduinów)[7], jazda konna (konie arabskie) oraz wspinaczka skałkowa[8]. Napływ dużej liczby turystów w ten odosobniony rejon przyczynia się do wzrostu majętności miejscowych Beduinów[9].

W 2011 roku obszar chroniony Wadi Rum został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO[10].

Geografia

[edytuj | edytuj kod]

Cały obszar koncentruje się wokół głównej doliny Wadi Rum. Najwyższym wzniesieniem w Jordanii jest Dżabal Umm ad Dami mający 1840 m n.p.m., a położony 30 km na południe od wioski Wadi Rum. W pogodny dzień ze szczytu można zobaczyć Morze Czerwone i granicę saudyjską.

Dżabal Ramm lub Jebel Rum (1734 m n.p.m.) to drugi pod względem wysokości szczyt w Jordanii i najwyższy szczyt w centralnej Wadi Rum[11], wznoszący się bezpośrednio nad doliną Rum, naprzeciw Jebel um Ishrin, który jest prawdopodobnie o metr niższy.

Khaz'ali Canyon w Wadi Rum to miejsce bogate w petroglify wyryte w ścianach jaskiń przedstawiających ludzi i antylopy, a sięgające czasów tamudyckich[12]. Wioska Wadi Rum liczy kilkuset mieszkańców – Beduinów, mieszkających w namiotach z koziej skóry, ale i betonowymi domach. Znajduje się tu również szkoła dla chłopców i osobna dla dziewcząt, kilka sklepów i siedziba Pustynnego Patrolu[13].

W roku 2013, po czterech latach prac Geoff Lawton[14] osiągnął sukces w tworzeniu ekosystemu permakultury w Wadi Rum[15].

Wykorzystanie w filmie

[edytuj | edytuj kod]

Obszar ten był często wykorzystywanym tłem w filmach[16]. Filmowcy najchętniej korzystali z niego w ujęciach rozgrywających się na powierzchni Marsa[17].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Ivan Mannheim, Jordan, Footprint Handbooks, 2000, ISBN 978-1-900949-69-9 [dostęp 2018-05-06] (ang.).
  2. Wadi Rum Nomads – The Nabatean treasures of Wadi Rum, „wadirumnomads.com”, 1 maja 2015 [dostęp 2018-05-05] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-06] (ang.).
  3. KENA, Wadi Rum | Wadi Rum Protected Area [online], wadirum.jo [dostęp 2018-05-05] [zarchiwizowane z adresu 2021-02-12] (ang.).
  4. The Complete Guide to Lawrence's Arabia, „The Independent”, 22 maja 2004 [dostęp 2018-05-05] [zarchiwizowane z adresu 2022-02-14] (ang.).
  5. Wadi Rum Desert, Jordan – it's history, sites and attractions., „Wild Wadi Rum” [dostęp 2018-05-05] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-06] (ang.).
  6. Israel/Jordan [online], www.fearlesstraveler.com [dostęp 2018-05-09] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-10].
  7. Wadi Rum [online], 17 stycznia 2016 [dostęp 2018-05-05] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-12].
  8. Climbing in Wadi Rum, Jordan | Avon Mountaineering Club, „Avon Mountaineering Club”, 16 listopada 2017 [dostęp 2018-05-05] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-06] (ang.).
  9. ‘Despite rise in number of visitors, last year’s tourism revenues similar to 2015’, „Jordan Times”, 16 stycznia 2017 [dostęp 2018-05-09] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-21] (ang.).
  10. UNESCO World Heritage Centre, Wadi Rum Protected Area [online], whc.unesco.org [dostęp 2018-05-05] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-22] (ang.).
  11. Frank Rainer Scheck, Jordanien: Všlker und Kulturen zwischen Jordan und Rotem Meer, DuMont Reiseverlag, 1997, s. 12, ISBN 978-3-7701-3979-8 [dostęp 2018-05-09] (niem.).
  12. Wadi Rum Desert Attractions [online], Real Bedouin Experience Day Tours             بسم الله الرحمن الرحيم [dostęp 2018-05-09] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-10] (ang.).
  13. Tony Howard, Treks and Climbs in Wadi Rum, Jordan, Cicerone Press Limited, 9 października 2015, s. 20, ISBN 978-1-78362-173-6 [dostęp 2018-05-09] (ang.).
  14. Geoff Lawton's From Desert to Oasis in 4 Years! now live (dvds, movies, videos and documentaries forum at permies) [online], permies.com [dostęp 2018-05-09] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-10].
  15. Organic Farming in the Deserts of Wadi Rum, „Amusing Planet” [dostęp 2018-05-09] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-14].
  16. Movies Filmed in Wadi Rum [online], See Wadi Rum, 16 maja 2023 [dostęp 2024-03-25] [zarchiwizowane z adresu 2024-03-13] (ang.).
  17. Dana Stevens, Saving Astronaut Watney, „Slate”, 1 października 2015, ISSN 1091-2339 [dostęp 2018-05-06] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-27] (ang.).
  18. Business Optimization Consultants B.O.C., Jordan - Touristic Sites - South of Amman [online], www.kinghussein.gov.jo [dostęp 2018-05-09] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-16].
  19. Val Kilmer Suffered in Jordan’s Wadi Rum for ‘Red Planet’, „Al Bawaba”, 7 listopada 2000 [dostęp 2018-05-09] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-17] (ang.).
  20. a b c d Nebo Tours - for your tours and holidays in Jordan and abroad - 12 Movies Filmed in Wadi Rum [online], www.nebotours.com [dostęp 2018-05-11] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-11] (ang.).
  21. After Lawrence: 6 Films Starring Jordan’s Wadi Rum, „Al Bawaba”, 14 maja 2017 [dostęp 2018-05-09] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-10] (ang.).
  22. a b Ridley Scott's The Martian moves to Jordan | KFTV News [online], www.kftv.com [dostęp 2018-05-06] [zarchiwizowane z adresu 2021-02-12] (ang.).
  23. Ruairi Robinson, The Last Days On Mars, „Screen” [dostęp 2018-05-06] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-07] (ang.).
  24. Naji Abu Nowar talks about exploring the Bedouin way of life in his first feature Theeb, „The National” [dostęp 2018-05-06] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-07] (ang.).
  25. Dan Jolin, Rogue One: A Star Wars Story – The complete history, Part III [online], Empire [dostęp 2018-05-06] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-17] (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]