Przejdź do zawartości

Robert Lowell

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Robert Traill Spence Lowell Jr.
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1 marca 1917
Boston

Data i miejsce śmierci

12 września 1977
Nowy Jork

Narodowość

amerykańska

Język

angielski

Dziedzina sztuki

poezja, dramat

Robert Traill Spence Lowell Jr. (ur. 1 marca 1917 w Bostonie, Massachusetts, zm. 12 września 1977 w Nowym Jorku) – amerykański poeta, dramaturg i tłumacz[1] z kręgu poetów konfesyjnych(inne języki), był nauczycielem i inspiracją dla wielu znaczących twórców literatury lat 50. i lat 60. XX wieku, np. Anne Sexton i Sylvii Plath. W 1947 i 1974 roku został laureatem Nagrody Pulitzera w dziedzinie poezji, a w 1960 laureatem National Book Award w tej samej dziedzinie.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Lowell pochodził z jednej z najstarszych bostońskich rodzin, której członkiem była inna uznana poetka Amy Lowell. Był synem oficera marynarki amerykańskiej Roberta Trailla Spence’a Lowella seniora i jego żony Charlotte Winslow. Po skończeniu prywatnej szkoły w rodzinnym mieście, rozpoczął studia na uniwersytecie Harvarda, lecz przeniósł się po pewnym czasie do Kenyon College(inne języki) w Gambier w stanie Ohio, gdzie później uzyskał dyplom, aby studiować pod kierunkiem jednego z wielkich amerykańskich krytyków, Johna Crowe Ransoma(inne języki).

W latach 1940–1946 był gorliwym katolikiem, wiara ta wywarła wpływ na jego pierwsze dwa zbiory wierszy Land of Unlikeness (1944) i Lord Weary’s Castle (1946). Lowell zaangażowany był silnie w życie polityczne. Podczas II wojny światowej odmawiał służby wojskowej ze względu na bombardowania celów cywilnych przez aliantów, za co zresztą trafił na pewien czas do więzienia. W sposób aktywny protestował również przeciwko wojnie wietnamskiej.

Życie osobiste Lowella pełne było zawirowań małżeńskich oraz kryzysów natury psychicznej. Był trzykrotnie żonaty, z pisarkami Jean Stafford(inne języki), Elizabeth Hardwick(inne języki) i Caroline Blackwood(inne języki). Cierpiał na depresję maniakalną, z powodu której hospitalizowano go około 20 razy i poddawany był terapii szokowej. Zmarł na atak serca w nowojorskiej taksówce w 1977 roku, pochowano go na cmentarzu Stark w Dunbarton w stanie New Hampshire.

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze dwa tomiki poetyckie Lowella, Land of Unlikeness i Lord Weary’s Castle, stanowią raczej przykład szkoły formalistycznej, cechuje je mistrzowskie posługiwanie się metrum oraz rymem, cieszyły się też sporym uznaniem krytyki. Później jednakże, częściowo w związku z trapiącymi go kryzysowymi stanami psychicznymi, a częściowo pod wpływem poetów młodszego pokolenia np. Allena Ginsberga czy W.D. Snodgrassa(inne języki), jego poezja zaczęła przesuwać się w kierunku rejestracji doświadczeń osobistych i odchodzić od formalizmu. Wyraźnie jest to przejście w stronę poezji o charakterze konfesyjnym widoczne w przełomowym tomiku pt. Life Studies z 1959 roku. Z tomiku tego pochodzi jeden z bardziej znanych wierszy Lowella pt. „Skunk Hour”, będący opisem podupadłego miasteczka w Nowej Anglii i zawierający dość szokujące, jak na owe czasy, wyznanie: „My mind is not right" („nie jestem przy zdrowych zmysłach”). Life Studies uważany jest za jeden z ważniejszych tomików poetyckich XX wieku.

Następny tomik Lowella pt. For the Union Dead również zyskał uznanie krytyki, szczególnie za tytułowy wiersz. Później jednak jego poezja zaczęła tracić na popularności i rzadziej ją zauważano.

W latach 60. Lowell stał się postacią medialną, widywano go w towarzystwie znanych osób, np. Jacqueline i Roberta Kennedy’ego, Mary McCarthy, Eugene’a McCarthy’ego. W 1970 odszedł od swojej drugiej żony Elizabeth Hardwick dla brytyjskiej autorki Caroline Blackwood. Wywiązał się wtedy drobny spór, gdy Lowell wykorzystał w swoich wierszach fragmenty prywatnych listów Hardwick, za co zresztą ostro skrytykowali go przyjaciele, m.in. Adrienne Rich i Elizabeth Bishop.

Dzieła

[edytuj | edytuj kod]

Polskie wydania twórczości Lowella

[edytuj | edytuj kod]
  • Wiersze, Warszawa 1973, PIW, wybór, wstęp i przekład Andrzej Słomianowski
  • Chwała sztandaru. Tryptyk sceniczny, Kraków 1974, Wydawnictwo Literackie, przeł. J. Żuławski
  • Poezje, Kraków 1986, Wydawnictwo Literackie, wybór i posłowie B. Taborski, przeł. S. Barańczak, P. Sommer, M. Sprusiński, B. Taborski

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Robert Lowell, Jr., [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-05-30] (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Michał Sprusiński: Trylogia amerykańska Roberta Lowella, w: Michał Sprusiński, Zwycięzcy i pokonani. Przedmowa Lech Budrecki. Warszawa: Czytelnik, 1984, s. 181-194. ISBN 83-07-01099-3.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]