Przejdź do zawartości

Europa Wschodnia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Europa Wschodnia

Europa Wschodnia – termin określający wschodnią część kontynentu europejskiego. Region ten jest różnie definiowany.

Definicje

[edytuj | edytuj kod]

Według ONZ

[edytuj | edytuj kod]

Grupa Ekspertów ONZ ds. Nazw Geograficznych

[edytuj | edytuj kod]

Grupa Ekspertów ONZ ds. Nazw Geograficznych, wchodząca w skład Wydziału Statystycznego Rady Gospodarczej i Społecznej ONZ, została założona w celu rozpatrzenia technicznych problemów standaryzacji nazw geograficznych. Grupa ta składa się z ekspertów wchodzących w skład różnych sekcji geograficznych i językowych, powołanych podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Standaryzacji Nazw Geograficznych.

W skład sekcji „Europa Wschodnia oraz Azja Północna i Środkowa” wchodzą przedstawiciele następujących państw europejskich[1]:

      – państwa bezwzględnie zaliczane do Europy Wschodniej

      – państwa czasami zaliczane do Europy Wschodniej

Sekcję tę tworzą również następujące państwa azjatyckie: Armenia, Azerbejdżan, Mongolia, Uzbekistan i Kirgistan.

Ponieważ poszczególne państwa mają pełną dowolność w wyborze sekcji regionalnej, do której będą należeć, podział taki nie jest formalny.

Wydział Statystyczny ONZ

[edytuj | edytuj kod]
Wielkie regiony Europy według klasyfikacji statystycznej ONZ. Legenda:

     Europa Wschodnia

Europa Wschodnia według bazy danych The World Factbook CIA
Dwa wielkie regiony kulturowe Europy: cywilizacji wschodniej (oznaczony na szaro) i cywilizacji zachodniej (oznaczony na czerwono)
Mapa głównych cywilizacji według Huntingtona. Cywilizacja bizantyjsko-prawosławna oznaczona jest kolorem błękitnym
Europa Środkowo-Wschodnia w koncepcji Międzymorza (kolor jasnozielony to tereny białoruskie i ukraińskie, od 1921 r. należące do ZSRR)

Według podziału używanego przez Wydział Statystyczny Organizacji Narodów Zjednoczonych do własnych celów[2] w skład Europy Wschodniej wchodzą:

Zakwalifikowanie konkretnych państw lub obszarów do danego regionu ma na celu ułatwienie badań statystycznych i nie jest wyrazem uznania przez Organizację Narodów Zjednoczonych przynależności politycznej lub innej danego państwa lub obszaru[3].

Grupa regionalna w ONZ

[edytuj | edytuj kod]

Państwa członkowskie ONZ samodzielnie decydują o swojej przynależności do poszczególnej grupy regionalnej ONZ. W ONZ do Eastern European Group przystąpiły[4]:

Turcja jednocześnie przystąpiła i do Asia-Pacific Group.

Według klasyfikacji CIA

[edytuj | edytuj kod]

Amerykańska Centralna Agencja Wywiadowcza, w swoim corocznym raporcie The World Factbook[5], do państw Europy Wschodniej zalicza:

Natomiast do państw Europy Południowo-Wschodniej CIA zalicza:

 Rosja zaklasyfikowana jest jako państwo transkontynentalne.

Klasyfikacja polityczna

[edytuj | edytuj kod]

Klasyfikacja polityczna podczas zimnej wojny

[edytuj | edytuj kod]

Klasyfikacja kulturowa

[edytuj | edytuj kod]
Europa Wschodnia według Grupy Ekspertów ds. Nazw Geograficznych.

Europa Wschodnia, w znaczeniu kulturowym, należy do bizantyjsko-prawosławnego (bizantyjsko-słowiańskiego) kręgu kulturowego – pod względem kulturowym zalicza się do niej następujące państwa:

Ponadto, do kręgu tego należą następujące państwa Europy Południowo-Wschodniej:

 Rumunia przynależy częściowo do Europy Wschodniej (Mołdawia zachodnia), Południowo-Wschodniej (Wołoszczyzna) i Środkowej (Siedmiogród, Banat, Bukowina).

Największe miasta Europy Wschodniej

[edytuj | edytuj kod]
Nr. Miasto Liczba ludności Gęstość zaludnienia (os./km) Państwo
1. Moskwa 12 655 050 4940 Rosja
2. Petersburg 5 384 342 3838 Rosja
3. Kijów 2 967 360 3545 Ukraina
4. Mińsk 2 020 600 5792 Białoruś
5. Bukareszt 1 716 983 7154 Rumunia
6. Charków 1 433 886 4096 Ukraina
7. Kazań 1 257 341 2135 Rosja
8. Niżny Nowogród 1 244 254 3030 Rosja
9. Sofia 1 221 785 885 Bułgaria
10. Samara 1 156 659 2136 Rosja
11. Rostów nad Donem 1 137 904 3265 Rosja
12. Ufa 1 128 787 1594 Rosja
13. Woroneż 1 058 261 1768 Rosja
14. Perm 1 055 397 1320 Rosja
15. Odessa 1 010 537 6200 Ukraina

Definicja kulturowa

[edytuj | edytuj kod]

Naukowcy zajmujący się podziałami Europy wyraźnie odróżniają, w ujęciu kulturowym, Europę Południowo-Wschodnią: dawne bizantyjskie cesarstwo wschodnie i państwa stworzone przez Słowian na Półwyspie Bałkańskim – terytorium niegdyś podbite przez Imperium Osmańskie, od Europy Wschodniej, której centrum kulturowym jest Rosja, mająca za sobą doświadczenie wieloletniego jarzma tatarskiego i która wykształciła swój specyficzny model kulturowy[7].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. United Nations Statistics Division – Geographical Names and Information Systems. unstats.un.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-24)]..
  2. ONZ: Composition of macro geographical (continental) regions [...]. United Nations Statistics Division, 2008-01-31. [dostęp 2008-08-22]. (ang.).
  3. http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49.htm
  4. UNITED NATIONS DGACM [online], www.un.org [dostęp 2020-08-10] (ang.).
  5. CIA: The World Factbook. [dostęp 2008-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-08-12)]. (ang.).
  6. Według CIA factbook Estonia pod względem geograficznym sklasyfikowana jest w Europie Wschodniej, zaś pod względem ekonomicznym w Europie Środkowej.
  7. O. Halecki, Historia Europy – jej granice i podziały, Lublin 2002, rozdział VII i przywołana tam literatura (tytuł oryginału: The Limits and Divisions of European History, London and New York 1950).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]