De eerste langverwachte full-color beelden die zijn gemaakt door de James Webb-ruimtetelescoop, de krachtigste ruimtetelescoop die ooit is gebouwd, zijn inmiddels uitgebracht. Hierbij is een nieuw tijdperk van turen in de uitgestrekte kosmos aangebroken. De enorme telescoop bevindt zich op ongeveer 1,6 miljoen kilometer van de aarde en is gepositioneerd om enkele van de allereerste sterrenstelsels en sterren die zich vormden te observeren. De telescoop kijkt in feite miljarden jaren terug in de tijd om naar deze objecten te kijken, want zo lang duurt het voordat dit oeroude licht ons (of, om precies te zijn, de Webb-telescoop, die 10 miljard dollar heeft gekost) bereikt.
De nieuwe beelden tonen een paar van de verste sterrenstelsels, een enorme sterrenkwekerij en enorme kosmische wolken. Ook geeft het een ongekend inzicht in een enorme planeet buiten ons zonnestelsel.
De Webb-telescoop is de opvolger van de legendarische Hubble-ruimtetelescoop, die al meer dan drie decennia ongekende ruimtebeelden vastlegt. De Webb-telescoop, met een goudkleurige spiegel die meer dan tweeënhalf keer zo groot is als die van de Hubble, kan veel zwakkere objecten zien en kan door voorheen ondoordringbare wolken van dik kosmisch stof turen. De Webb-telescoop, met een goudkleurige spiegel die meer dan tweeënhalf keer zo groot is als die van de Hubble, kan veel zwakkere objecten zien en kan door voorheen ondoordringbare wolken van dik kosmisch stof turen.
Dit is wat we zien op vijf van de meest spectaculaire ruimtebeelden aller tijden.
SMACS 0723
Webb spotte een "extreem verre" groep sterrenstelsels op deze foto. De sterrenstelsels op de voorgrond vervormen het licht en helpen daardoor met het vergroten van deze verre objecten. Het licht van die sterrenstelsels reist al miljarden jaren, legt NASA-administrator Bill Nelson uit. Je kijkt naar de sterrenstelselcluster SMACS 0723 zoals die er zo'n 4,6 miljard jaar geleden uitzag. Daarachter bevinden zich echter nog veel oudere sterrenstelsels in slechts een klein stukje van het heelal.
"Dit eerste beeld van NASA's James Webb Space Telescope is het diepste en scherpste infraroodbeeld van het verre heelal tot nu toe. Deze afbeelding, bekend als Webb's First Deep Field, van sterrenstelselcluster SMACS 0723 zit boordevol details," verklaarde NASA. "Duizenden sterrenstelsels - waaronder de zwakste objecten die ooit in het infrarood zijn waargenomen - zijn voor het eerst in het zicht van Webb verschenen. Dit stukje van het uitgestrekte heelal beslaat een stuk hemel dat ongeveer zo groot is als een zandkorrel die door iemand op de grond op armlengte wordt gehouden."
Exoplaneetspectrum van WASP-96 b
Sommige van de mooiste observaties van de Webb-telescoop zullen niet van mooie plaatjes komen. Webb kan met behulp van spectrometers achterhalen waar de atmosferen van verre, vreemde werelden uit bestaan. (Ons Melkwegstelsel alleen al kan een biljoen of meer exoplaneten bevatten.) Sommige planeten kunnen bijvoorbeeld water, methaan en kooldioxide bevatten, wat betekent dat het potentieel bewoonbare werelden zijn.
Webbs eerste spectrum van exoplaneetgassen is afkomstig van WASP-96 b, ook bekend als een "hete Jupiter". Het is een gasreus met een hoge temperatuur die razendsnel rond zijn ster reist, waarbij een enkele omloop slechts 3,4 dagen duurt.
LEES OOK: Ruimtetelescoop Hubble werpt een blik op de verste ster ooit gezien
De Webb-wetenschappers zijn van plan de krachtige telescoop te gebruiken om te zoeken naar kleinere, rotsachtige werelden die op de aarde lijken. Alleen al in ons melkwegstelsel kunnen er meer dan een biljoen exoplaneten zijn, maar we weten heel weinig over ze.
De Southern Ring Nebula
De 'Southern Ring Nebula' wordt geclassificeerd als een "planetaire nevel". Dit zijn levendige omhulsels van gas en stof die een stervende ster de ruimte in heeft geblazen. Deze bekende planetaire nevel bevindt zich op ongeveer 2000 lichtjaar van ons vandaan.
NASA schreef: "Sommige sterren bewaren het beste voor het laatst." "Al duizenden jaren zendt de zwakkere ster in het centrum van dit tafereel ringen van gas en stof in alle richtingen uit, en NASA's James Webb Space Telescope heeft voor het eerst onthuld dat deze ster in stof is gehuld."
Put a ring on it! ?
Compare views of the Southern Ring nebula and its pair of stars by Webb’s NIRCam (L) & MIRI (R) instruments. The dimmer, dying star is expelling gas and dust that Webb sees through in unprecedented detail: https://t.co/tlougFWg8B #UnfoldTheUniverse pic.twitter.com/yOMMmQcAfA — NASA Webb Telescope (@NASAWebb) July 12, 2022
Kwintet van Stephan
Het Kwintet van Stephan is een bekende verzameling van sterrenstelsels die ongeveer 290 miljoen lichtjaar van elkaar verwijderd zijn. Vier van hen staan relatief dichtbij, "opgesloten in een kosmische dans van herhaalde nauwe ontmoetingen," aldus NASA.
Take Five: Captured in exquisite detail, @NASAWebb peered through the thick dust of Stephan’s Quintet, a galaxy cluster showing huge shockwaves and tidal tails. This is a front-row seat to galactic evolution: https://t.co/63zxpNDi4I #UnfoldTheUniverse pic.twitter.com/em9wSJPkEU — NASA (@NASA) July 12, 2022
The Carina Nebula
Nevels behoren tot de mooiste gebieden in de ruimte. Het zijn enorme wolken van stof en gas, het soort dat ontstaat na de explosie van een reuzenster. Het zijn broedplaatsen voor nieuwe sterren. Webb fotografeerde de enorme Carinanevel, die zich op een afstand van 7600 lichtjaar bevindt en al grote sterren heeft voortgebracht.
Cosmic cliffs & a sea of stars. @NASAWebb reveals baby stars in the Carina Nebula, where ultraviolet radiation and stellar winds shape colossal walls of dust and gas. https://t.co/63zxpNDi4I #UnfoldTheUniverse pic.twitter.com/dXCokBAYGQ — NASA (@NASA) July 12, 2022
"Dit landschap van 'bergen' en 'valleien' gespikkeld met glinsterende sterren is eigenlijk de rand van een nabijgelegen, jong, stervormingsgebied bekend als NGC 3324 in de Carinanevel," legde NASA uit. "Dit beeld, vastgelegd in infrarood licht door NASA's nieuwe James Webb Space Telescope, onthult voor het eerst voorheen onzichtbare gebieden van stervorming." De hoogste 'pieken' die hier zichtbaar zijn, zijn zeven lichtjaar hoog, aldus de ruimtevaartorganisatie.
