Normale content

Kijk hoe de Webb-telescoop een sterrenstelsel fraai in beeld brengt

'A whole new world'

Nu de NASA bezig is met de kalibraties van de James Webb-ruimtetelescoop, heeft het agentschap maandag een verleidelijke sneak peek gegeven van hoe krachtig hun nieuwe speeltje is.

Betere brilvoorschrift voor de telescoop

In een vergelijking tussen de oude en de nieuwe technologie presenteerde NASA een foto van een sterveld in de diepe ruimte, genomen door de gepensioneerde Spitzer ruimtetelescoop, naast een foto van Webb. Om verder aan te tonen hoe veel beter Webb werkt, maakten ze van de twee een GIF, waarin vlekkerige klodders overgaan in heldere, schitterende sterren.

Het is alsof iemand de telescoop een sterker brilvoorschrift heeft gegeven.

De beelden vangen infrarood licht op van de Grote Magelhaense Wolk, een klein satellietstelsel van de Melkweg, en onthullen een diep, dicht veld van honderdduizenden sterren. De ingenieurs kozen het rode kleurenpalet om het contrast te benadrukken.

None
De James Webb-ruimtetelescoop, met zijn veel grotere spiegel en gevoeligere detectoren, zal wetenschappers in staat stellen de infrarode hemel met een superieure helderheid te bekijken.

Spitzer was een van NASA's voormalige belangrijkste observatoria en de eerste die hoge-resolutiebeelden van het heelal in het nabije- en midden-infrarode golflengtegebied heeft gemaakt. Webb, met zijn veel grotere spiegel en gevoeligere detectoren, zal wetenschappers in staat stellen de hemel op deze golflengten met superieure helderheid te bekijken.

De nieuwe telescoopinstrumenten zijn beter

Astronomen kunnen wel zien dat de beelden van de nieuwe telescoopinstrumenten beter zullen zijn vanwege de grotere hoofdspiegel, zei Marcia Rieke, hoofdonderzoeker voor Webb, maandag tijdens een telefoongesprek met verslaggevers.

"Maar pas als je het soort beelden ziet dat het oplevert, ga je het echt begrijpen en denk je: 'Wow, bedenk eens wat we gaan leren'," zei Rieke. "Spitzer heeft ons veel geleerd, maar dit is een hele nieuwe wereld."

Door de ogen van Webb is het heelal "ongelooflijk mooi", zei ze.

De nieuwe telescoop heeft een lange weg afgelegd sinds zijn eerste momentopname in februari, waarop 18 afzonderlijke goudwazige klodders te zien waren die één ster voorstelden. NASA beloofde dat er betere foto's zouden komen naarmate ze verder gingen met kalibreren, zodat de ster eruit zou zien als één enkele ster. Half maart werd die belofte ingelost met een nieuwe foto: een ster in Ursa Major, glashelder en vuurrood met grote pieken.

None
NASA onthulde half maart een beeld van een ster in Ursa Major, kristalhelder en vlammend rood met grote pieken, om de voortgang van de kalibraties van de James Webb ruimtetelescoop te demonstreren...

Minder dan twee weken geleden bereikte de NASA een andere kritieke mijlpaal: de telescoop was volledig scherpgesteld. Het precisieniveau overtrof de verwachtingen van de ingenieurs, aldus functionarissen van het agentschap, met een resolutie die "zo goed is als fysiek mogelijk" is voor de grootte van de telescoop.

"Dit is als een hele nieuwe wereld."

Webb, een samenwerking tussen de NASA, het Europees Ruimteagentschap en het Canadees Ruimteagentschap, zal het oudste en zwakste licht in het heelal waarnemen. De krachtige telescoop zal een periode van minder dan 300 miljoen jaar na de oerknal bestuderen, toen veel van de eerste sterren en melkwegstelsels werden geboren. Wetenschappers zullen de telescoop ook gebruiken om in de atmosferen van planeten buiten ons zonnestelsel, exoplaneten genaamd, te kijken. De ontdekking van bijvoorbeeld water en methaan kan een teken zijn van mogelijke bewoonbaarheid of biologische activiteit - de belangrijkste ingrediënten van leven.

Astronomen verwachten dat de telescoop een gouden tijdperk zal inluiden voor ons begrip van de kosmos, door nooit eerder vertoonde momentopnamen van de ruimte op miljarden lichtjaren afstand te bieden. Zoals blijkt uit de testbeelden van de Magelhaense Wolk, zal de telescoop ook de studie van meer lokale melkwegstelsels verbeteren, aldus Chris Evans, wetenschapper bij het Webb-project van ESA.

Maar welke foto's in volledige resolutie zullen ze eerst vrijgeven?

Mum is het woord, nog steeds. NASA-functionarissen zeiden dat een selectie van foto's deze zomer zal worden gepresenteerd met de bijbehorende wetenschappelijke gegevens.

Een deel van het besluitvormingsproces over die doelen zal afhangen van het schema, nadat de ingenieurs klaar zijn met het kalibreren en testen van de instrumenten. De wetenschappers willen zichzelf liever niet in een hokje stoppen, zei Klaus Pontoppidan, van het Space Telescope Science Institute.

"We willen echt dat het een verrassing is," zei hij.