Saltu al enhavo

Saksio

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Por aliaj signifoj, bv. rigardi la apartigilan paĝon: Saksio (apartigilo)
Saksio
germane SachsenFreistaat Sachsen, suprasorabe Swobodny stat Sakska
Federacia lando
Elaviadila foto de urbo Dresdeno
Elaviadila foto de urbo Dresdeno
Elaviadila foto de urbo Dresdeno
BerlinoBremenoBremenoHamburgoMalsupra SaksioBavarioSarlandoŜlesvigo-HolstinioŜlesvigo-HolstinioBrandenburgioSaksioTuringioSaksio-AnhaltoMeklenburgo-AntaŭpomerioBaden-VirtembergoHesioNordrejn-VestfalioRejnlando-Palatinato
FlagoBlazono
federacia lando [+]

Oficiala nomo: Freistaat Sachsen

Lando Germanio
Federacia landoSaksio
DistriktarojDresden (ĝis la 1-a de marto 2012), Chemnitz, Leipzig
Distriktoj
Historiaj regionoj

MontarojErcmontaro, Elba Grejsmontaro, Luzacia Montaro
Najbaras kun
Riveroj

Supermara alteco342 m ü. NHN [+]
ĈefurboDresdeno
- koordinatoj51° N, 14° O (mapo)51.0513.733333333333
Plej alta punktoFichtelberg [+]
- koordinatoj50° N, 13° O (mapo)50.42944444444412.954166666667 [+]

Akvokolektejo18 415,66 km² (1 841 566 ha) [+]
Areo18 413,91 km² (1 841 391 ha)

Loĝantaro4 086 152 (decembro 2022)
Denseco221,9 loĝ./km²

Malneta enlanda produkto134,511  Mrd. EUR (2021)
Ŝuldoj5,552  Mrd. Euro (31-a de marto 2022)
Senlaboreco6,2 % (decembro 2023)

Regantaj partiojCDU, Verduloj kaj SPD
MinistroprezidantoMichael Kretschmer (CDU)
(ekde )
Prezidento de
federacilanda parlamento
Matthias Rößler (CDU)
Parlamento
14
10
12
44
34
5
14 10 12 44 34 
El 119 seĝoj ricevas:
Lasta baloto1-a de septembro 2019
Sekvonta baloto1-a de septembro 2024
Reprezento en
Federacia Konsilio
4

HorzonoMET (UTC+1)
- somera tempoMEST (UTC+2)
ISO 3166DE-SN
AŭtokodojListo de aŭtokodoj
Landa Eo-asocioSaksa Esperanto-Ligo

Saksio (Germanio)
Saksio (Germanio)
DEC
Situo de Dresdeno enkadre de Germanio

Saksio (Tero)
Saksio (Tero)
La administra divido de Saksio

Map
Saksio

Vikimedia Komunejo:  Saxony
Retpaĝaro: sachsen.de
vdr

SaksioSaksujo estas federacia lando en la sudorienta parto de Germanio. Ĝia oficiala nomo estas Freistaat Sachsen (Freistaat = Republik = respubliko). Al Saksio limas la germanaj federaciaj landoj Brandenburgio (norde), Saksio-Anhalto (norde kaj nordokcidente), Turingio (okcidente), Bavario (sudokcidente) plus la ŝtatoj Ĉeĥio en la sudo kaj Pollando en oriento. Ĝi havas areon de 18 413 kvadrataj kilometroj kaj fine de decembro 2022 ĝi havis 4 086 152 loĝantojn.

La nomo "Saksio" venas de la saksoj, antikva tribo kiu vivis en la nordokcidenta parto de la nuntempa germana teritorio, en la nuna Malsupra Saksio. Ili estis unu el la triboj kiuj konkeris Anglion kaj kunmergiĝis tie kiel Anglosaksoj. La nomo de la iama tiea duklando ŝoviĝis sudorienten, al la nuna Saksio, kiu tamen neniam estis loĝloko de la origina tribo kies nomon ĝi nun portas.

Saksio estas unu el la kvin t.n. Novaj federaciaj landoj de Germanio, kiuj apartenis al Germana Demokratia Respubliko de 1949 ĝis 1990 kaj aliĝis al Federacia Respubliko Germanio en la Germania reunuiĝo en 1990.

Urboj kaj geografio

[redakti | redakti fonton]
Rango Urbo Loĝantaro
1 Lepsiko 531,582
2 Dresdeno 530,754
3 Chemnitz 242,022
4 Zwickau 91,564
5 Plauen 63,967
6 Görlitz 54,042
7 Freiberg 40,268
8 Bautzen 39,607
9 Freital 39,276
10 Pirna 37,645

Annaberg-Buchholz, Bad Schandau, Brand-Erbisdorf, Flöha, Görlitz, Hohnstein, Hoyerswerda, Kamenz, Löbau, Meißen, Mittweida, Radebeul, Tharandt, Zittau, Zöblitz

Ercmontaro, Elba Grejsmontaro, Luzacia Montaro

Elbo, Mulde, Freiberger Mulde, Zwickauer Mulde,

Administra strukturo

[redakti | redakti fonton]

Distriktaroj (Regierungsbezirke)

[redakti | redakti fonton]

Saksio ĝis la 1-a de marto 2012 estis dividita en tri administraj distriktaroj: Dresden, Chemnitz kaj Leipzig.

Distriktoj (Landkreise)

[redakti | redakti fonton]

En Saksio ekzistas 10 distriktoj (Landkreise) kaj 3 eksterdistriktaj urboj[1].

  • Dresdeno (ĉefurbo de la federacia lando, dua plej granda urbo)
  • Lepsiko (laŭ loĝantaro plej granda urbo de Saksio)
  • Chemnitz (tria plej granda urbo de Saksio)
Saksio en la Vajmara Respubliko (1918-1933)

Komunumoj

[redakti | redakti fonton]

Saksio konsistas el 497 politike sendependaj komunumoj (2008-04-01). Inter ili estas: 7 eksterdistriktaj urboj, 171 urboj, kiuj apartenas al distrikto (el inter ili 36 "grandaj distriktaj urboj" kun pli ol 20.000 loĝantoj) kaj 319 pliaj neurbaj komunumoj. La urbaj kaj neurbaj komunumoj ofte fondis komunumarojn por pli efika plenumado de administraj taskoj.

Komparu kun: Listo de la komunumoj en Saksio

La Luzacia lignita regiono - germane Lausitzer Braunkohlerevier, suprasorabe Łužiski brunicowy rewěr - estas lignito(=brunkarbo)-minada teritorio en la sudoriento de la federacia lando Brandenburgio kaj en la nordoriento de la federacia lando Saksio.

Loĝantaro

[redakti | redakti fonton]

Parolmaniero

[redakti | redakti fonton]

La suprasaksa germana dialekto (germane Obersächsisch) estas orienta centreja germana dialekto parolata en granda parto de la moderna federacia lando Saksio kaj en la apudaj partoj de Saksio-Anhalto kaj Turingio. Kvankam ordinarlingve nomata "la saksa" (germane Sächsisch), ĝi estas malsama al la malsuprasaksa dialektogrupo de la platgermana lingvo en norda Germanio. La suprasaksa estas proksime ligita al la turingia dialekto parolata en la okcidente najbaraj regionoj[2].

Vidindaĵoj

[redakti | redakti fonton]
  1. Sächsisches Kreisgebietsneugliederungsgesetz Arkivigite je 2012-11-03 per la retarkivo Wayback Machine (PDF, 1,1 MB) germane
  2. Ludwig Erich Schmitt (eld.): Germanische Dialektologie ["ĝermana dialektologio"]. Eldonejo Franz Steiner, Wiesbaden 1968, paĝo 143 germane

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]