خواب بخش مهمی از زندگی روزمره ما است و به بدن و ذهن ما این فرصت را می دهد تا دوباره خود را شارژ کند و خود را بازیابی کند. با این حال، برای برخی افراد، خواب ممکن است مختل و مختل شود و منجر به اختلالات خواب شود. اختلال خواب و پاراسومنیا دو نوع اختلال خواب هستند که بر کیفیت، کمیت یا زمان خواب تأثیر می‌گذارند و می‌توانند باعث ناراحتی قابل توجهی شوند و بر توانایی فرد برای عملکرد در طول روز تأثیر بگذارند. هدف این مقاله بررسی جزئیات این دو اختلال خواب، علائم، علل و درمان های موجود است.
اختلال خواب چیست؟
اختلال خواب، اصطلاحی جامع برای اختلالات خواب، طیف گسترده ای از شرایط را پوشش می دهد که بر میزان خوب، میزان و زمان خواب افراد تأثیر می گذارد. اکنون یک اصطلاح بالینی منسوخ شده است، اما شرایط آن هنوز به رسمیت شناخته شده و تحت عنوان “اختلالات خواب و بیداری” در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) طبقه بندی می شود. برخی از شایع ترین اختلالات خواب عبارتند از بی خوابی اولیه، پرخوابی اولیه، نارکولپسی، اختلال ریتم شبانه روزی و اختلالات خواب مرتبط با تنفس.
علائم مرتبط با بی خوابی می تواند به طور قابل توجهی بین افراد متفاوت باشد. با این حال، برخی از علائم رایج عبارتند از: مشکل در به خواب رفتن یا به خواب ماندن، خواب آلودگی بیش از حد در طول روز با وجود داشتن خواب کافی، خواب طولانی شبانه، چرت زدن غیرقابل کنترل ، دوره‌های خواب ناگهانی یا غیرقابل کنترل، مشکلات تنفسی که خواب را مختل می‌کند، و الگوهای خواب نامنظم یا مشکل در حفظ خواب ثابت. برنامه.
علل بی خوابی می تواند چند عاملی باشد و ممکن است شامل عوامل ژنتیکی، محیطی یا شیوه زندگی باشد. به عنوان مثال، بی خوابی اولیه اغلب به عوامل روانی مانند استرس، اضطراب و افسردگی نسبت داده می شود، در حالی که نارکولپسی یک اختلال عصبی است که به دلیل سطوح پایین انتقال دهنده عصبی هیپوکرتین ایجاد می شود.
درمان های اختلال خواب بسته به اختلال خاص و علت اصلی آن متفاوت است. اینها ممکن است شامل داروها، روان درمانی، راهبردهای رفتاری یا ترکیبی از این رویکردها باشد. به عنوان مثال، درمان شناختی-رفتاری برای بی خوابی (CBT-I) یک درمان رایج برای بی خوابی اولیه است، در حالی که درمان فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP) اغلب برای آپنه انسدادی خواب، نوعی اختلال خواب مرتبط با تنفس، تجویز می شود.
پاراسومنیا چیست؟
پاراسومنیا تجربیات یا رفتارهای غیرعادی است که در مراحل خواب رخ می دهد و اغلب روند خواب را مختل می کند و از سرگیری خواب را چالش برانگیز می کند. این تجارب می تواند شامل بی نظمی در هنگام بیدار شدن، راه رفتن در خواب، وحشت شبانه، فلج خواب، رفتار جنسی مرتبط با خواب، غذا خوردن مرتبط با خواب، صداهای کلامی، حرکات پیچیده یا حتی کابوس های مکرر باشد.
پاراسومنیا می تواند هم نشانه یک اختلال خواب زمینه ای باشد و هم یک تشخیص مستقل. به عنوان مثال، فلج خواب می تواند با نارکولپسی همراه باشد یا به طور مستقل به عنوان “فلج خواب جدا شده” رخ دهد.
مانند اختلال خواب، پاراسومنیا نیز می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از عوامل ژنتیکی گرفته تا استرس‌های روانی، شرایط پزشکی یا مصرف مواد. به عنوان مثال، راه رفتن در خواب ممکن است به سابقه خانوادگی این رفتار نسبت داده شود، در حالی که وحشت شبانه بیشتر در کودکان دیده می شود و اغلب به بهداشت نامناسب خواب یا خستگی مربوط می شود.
درمان پاراسومنیا معمولاً شامل رویکردهای فردی مبتنی بر نوع خاص پاراسومنیا و تأثیر آن بر زندگی روزمره فرد است. گزینه های درمانی می تواند شامل داروها، استراتژی های رفتاری، روان درمانی یا ترکیبی از این روش ها باشد. برای مثال، تکنیک‌های آرام‌سازی، بهبود بهداشت خواب یا هیپنوتیزم ممکن است برای راه رفتن در خواب مفید باشد، در حالی که داروهایی مانند بنزودیازپین‌ها یا داروهای ضد افسردگی ممکن است برای موارد شدیدتر کابوس‌های شبانه یا فلج خواب استفاده شوند.
مقایسه بی خوابی و بی خوابی
در حالی که هر دو اختلال خواب و پاراسومنیا بر خواب تأثیر می گذارند، درک تفاوت بین این دو نوع اختلال خواب ضروری است. بی خوابی در درجه اول شامل اختلالاتی است که بر کمیت، کیفیت یا زمان خواب تأثیر می گذارد، مانند بی خوابی، پرخوابی یا نارکولپسی. در مقاب��، پاراسومنیا شامل رفتارها یا تجربیات غیرعادی در طول خواب است، مانند راه رفتن در خواب یا کابوس.
به عنوان مثال، بی خوابی با ناتوانی در به خواب رفتن، خواب ماندن یا بازگشت به خواب پس از بیدار شدن زودهنگام مشخص می شود، در حالی که پاراخوابی هایی مانند راه رفتن در خواب یا وحشت شبانه می توانند در طول انتقال خواب یا هر مرحله از چرخه خواب رخ دهند.
درمان اختلال خواب و پاراسومنیا نیز متفاوت است، زیرا هر اختلال دارای علائم منحصر به فرد و علل زمینه ای است. در حالی که داروها، روان درمانی، و استراتژی های رفتاری درمان های رایج برای هر دو نوع اختلال خواب هستند، مداخلات خاص مورد استفاده به ماهیت علائم فرد و علل زمینه ای بستگی دارد.
نمونه هایی از اختلالات خواب طبقه بندی شده به عنوان اختلالات خواب و پاراسومنیا
اختلالات خواب:
- بی خوابی اولیه: یک اختلال خواب است که با مشکل در به خواب رفتن، به خواب ماندن یا داشتن خوابی آرام با وجود داشتن فرصت های کافی برای انجام این کار مشخص می شود.
- پرخوابی اولیه: اختلال خواب شامل خواب آلودگی بیش از حد در طول روز، علیرغم داشتن خواب کافی در شب.
- نارکولپسی: یک اختلال خواب عصبی که با دوره های خواب ناگهانی و غیرقابل کنترل، فلج خواب و توهمات هیپناگوژیک واضح مشخص می شود.
- اختلال خواب شبانه روزی: اختلال خواب ناشی از تغییر ریتم شبانه روزی که منجر به بی خوابی یا خواب آلودگی مفرط در زمان های نامناسب می شود.
- اختلال خواب مرتبط با تنفس: گروهی از اختلالات خواب شامل مشکلات تنفسی در طول خواب، مانند آپنه انسدادی خواب، آپنه مرکزی خواب و هیپوونتیلاسیون مرتبط با خواب.
پاراسومنیا:
- اختلالات برانگیختگی خواب غیر REM: این اختلالات شامل نوع راه رفتن در خواب، نوع ترس از خواب و برانگیختگی های گیج کننده (مستی خواب) است.
- اختلال رفتار خواب REM: پاراسومنیا با نمایش رویاهای واضح و اغلب آزاردهنده در حین باقی ماندن در خواب REM مشخص می شود که معمولاً شامل صدا، حرکات فیزیکی یا هر دو است.
- اختلال کابوس: یک اختلال خواب شامل رویاهای مکرر و ناراحت کننده که باعث ناراحتی یا اختلال قابل توجه در عملکرد روزانه می شود.
- اختلال خواب ناشی از مواد/دارو، نوع پاراسومنیا: این اختلال با رفتارها یا تجربیات غیرعادی در طول خواب مشخص می شود که در حین یا پس از مصرف مواد یا مصرف دارو ایجاد می شود.
- فلج خواب منفرد مکرر: پاراسومنیا که در آن فرد پس از به خواب رفتن یا بیدار شدن از خواب برای چند ثانیه تا چند دقیقه قادر به حرکت یا صحبت نیست.
کلام پایانی
اختلال خواب و پاراسومنیا دو نوع اختلال خواب هستند که می توانند به طور قابل توجهی بر کیفیت خواب و عملکرد روزانه فرد تأثیر بگذارند. در حالی که اختلال خواب در درجه اول شامل اختلال در کمیت، کیفیت یا زمان خواب است، پاراسومنیا شامل تجربیات یا رفتارهای غیرعادی در طول خواب می شود. هر دو نوع اختلال خواب علل، علائم و رویکردهای درمانی منحصر به فردی دارند که متناسب با نیازها و شرایط فرد است.
همانطور که درک ما از خواب و اختلالات آن همچنان در حال تکامل است، بسیار مهم است که از یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی یا متخصص خواب برای تشخیص دقیق و مدیریت اختلالات خواب کمک حرفه ای بجوییم. از طریق تشخیص زودهنگام، درمان مناسب و اصلاح شیوه زندگی، اغلب می توان به طور قابل توجهی کیفیت خواب را بهبود بخشید و اثرات منفی اختلالات خواب بر سلامت و رفاه کلی را کاهش داد.
سوالات متداول
۱. تفاوت پاراسومنیا و بی خوابی چیست؟
پاسخ: پاراسومنیا تجربیات یا رفتارهای غیرعادی است که در طول مراحل خواب رخ می دهد و ممکن است خواب را مختل کند، مانند راه رفتن در خواب، وحشت شبانه، یا فلج خواب. از سوی دیگر، بی خوابی، ناتوانی در به خواب رفتن، خواب ماندن یا بازگشت به خواب پس از بیدار شدن زودهنگام بدون توجه به فرصت های خواب کافی است.
۲. پاراسومنیا چگونه درمان می شود؟
پاسخ: پاراسومنیا بر اساس اختلالات خواب تجربه شده و تأثیر آن بر زندگی روزمره نیاز به درمان فردی دارد. گزینه های درمانی ممکن است شامل داروها، استراتژی های رفتاری، مانند تکنیک های آرام سازی یا بهبود بهداشت خواب و روان درمانی باشد. رویکرد خاص مورد استفاده به علائم منحصر به فرد فرد و علل زمینه ای بستگی دارد.
۳. اختلال خواب چگونه درمان می شود؟
پاسخ: درمان اختلال خواب بسته به اختلال خاص و علت اصلی آن متفاوت است. گزینه های درمانی رایج شامل داروها، روان درمانی، استراتژی های رفتاری یا ترکیبی از این رویکردها است. به عنوان مثال، درمان شناختی-رفتاری برای بی خوابی (CBT-I) اغلب برای بی خوابی اولیه استفاده می شود، در حالی که درمان فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP) معمولاً برای آپنه انسدادی خواب تجویز می شود.
۴. آیا اختلالات خواب قابل درمان هستند؟
پاسخ: در برخی موارد، اختلالات خواب مانند آپنه انسدادی خواب ممکن است با درمان زودهنگام قابل درمان باشد. با این حال، بسیاری از اختلالات خواب درمان ندارند، اما می‌توان با داروها، رفتار درمانی، روش‌های پزشکی و روان‌درمانی با موفقیت مدیریت کرد. نکته کلیدی این است که برای تشخیص دقیق و درمان مناسب به دنبال کمک حرفه ای باشید.
۵. دسته بندی های تشخیصی اختلالات خواب و پاراسومنیا تحت DSM-5-TR کدامند؟
پاسخ: در DSM-5-TR، اختلالات خواب و پاراسومنیا در طبقه بندی تشخیصی گسترده تر «اختلالات خواب و بیداری» طبقه بندی می شوند. اختلال خواب، که قبلاً یک دسته مستقل بود، اکنون با پاراسومنیا زیر این چتر دسته بندی می شود. DSM-5-TR شامل بسیاری از اختلالات خواب و پاراسومنیا است، مانند بی خوابی اولیه، نارکولپسی، نوع راه رفتن در خواب، و اختلال رفتار خواب REM، و غیره.
