Powstały w 2003 roku Scratch jest już prawie pełnoletni! Zaskakujące jak popularny jest ten program w naszym kraju. Wg statystyk na stronie Polska znajduje się na 3 miejscu na świecie, pod względem zarejestrowanych użytkowników! Po kilku miesiącach pracy z nową wersją postanowiłem opisać moje wrażenia.
Co znajdziesz w artykule? Dla nowych osób przygotowałem recenzję tej aplikacji, gdzie opisałem podstawy pracy z programem. Bardziej zaawansowani użytkownicy znajdą tu linki do darmowych materiałów w języku polskim i angielskim.
Czym jest SCRATCH?
To darmowa aplikacja, która uczy podstawowych pojęć i koncepcji programowania. Zaprojektowana została przez zespół Lifelong Kindergarten Group w MIT Media Lab. Jest przeznaczona dla dzieci w wieku od 8 do 16 lat, ale dzięki łatwemu w użyciu interfejsowi, pozwala wykorzystywać ją do nauki osób w każdym wieku. Jeśli chcesz zainteresować swoje dziecko programowaniem lub sam chcesz spróbować kodowania to Scratch jest idealnym rozwiązaniem na początek.
Aplikacja została przetłumaczona na ponad 40 języków. Wersja po polsku również jest dostępna.
Nazwa programu wywodzi się od techniki używanej przez DJ’ów do miksowania muzyki. Jednym z głównych założeń aplikacji, jest remiksowanie projektów stworzonych przez innych użytkowników.
Twórcy chcieli zmienić sposób w jaki dzieci wchodzą w interakcję z technologią. Wierzyli że dając dzieciom odpowiednie narzędzie sprawią że dzieci z konsumentów treści cyfrowych staną się ich twórcami.
Moim zdaniem osiągnęli ten cel, choć Scratch ma też minusy, o tym później.
Jak zacząć pracę z programem?
Ponieważ aplikacja została przygotowana z myślą o dzieciach rozpoczęcie pracy jest bardzo proste. Wystarczy wejść na stronę https://scratch.mit.edu.
Do niedawna program można było uruchomić tylko na komputerach. Obecna wersja działa również na smartfonach i tabletach, jednak ze względu na mały ekran trudno będzie go obsługiwać.
Po załadowaniu strony , zobaczysz galerie programów stworzonych przez innych użytkowników. Możesz kliknąć miniaturę, aby zobaczyć stronę opisu, która zawiera informacje dostarczone przez programistę. Możesz go uruchomić, lub – co najważniejsze – kliknąć na „zajrzyj do środka”. Pozwala to zobaczyć, jak koder utworzył program. Jest to świetny sposób, aby dowiedzieć się, jak programują inni ludzie i zbierać wskazówki, jak budować własne rzeczy. Wrócę do tego tematu w dalszej części artykułu.
Bardzo podoba mi się fakt, że nie musisz tworzyć konta ani logować się, aby tworzyć projekty lub odtwarzać gotowe programy. Jedynym powodem, dla którego musisz utworzyć konto, jest zapisanie projektów. Nawet wtedy administratorzy chcą jedynie nazwy użytkownika, daty urodzenia, kraju pochodzenia, płci oraz kontaktowego adresu e-mail. Jeśli użytkownik ma mniej niż 13 lat, adres e-mail powinien być adresem rodzica, ale jest on potrzebny tylko do aktywacji i resetowania hasła. Dane te są potrzebne jedynie do statystyk i nie są nigdzie publikowane.
Kiedy mamy już aktywne konto możemy zacząć programować. Twórcy przygotowali całkiem sporo samouczków, które krok po kroku tłumaczą kolejne funkcje programu. Naukę propnuję zacząć od materiałów dostępnych na stronie:
Samouczki dla początkujących po polsku
Karty do nauki programowania j.angielski
Jak programować w SCRATCH?
Zazwyczaj kiedy próbujemy sobie wyobrazić jak wygląda programowanie, to przed oczami mamy taki obraz:
Niewiele osób będzie wstanie odczytać ze powyższy program obsługuje stoper i wyświetlacz w grze MINECRAFT. Dla większości to ciąg jakiś znaczków i ogólnie czarna magia, wiedza zarezerwowana dla nielicznych.
Tymczasem w SCRATCH programujemy łącząc ze sobą kolorowe bloczki. Pogrupowane są one w kategorie, oznaczone różnymi kolorami. Przykładowy program może wyglądać np tak:
Nawet osoba która nigdy nie miała nic wspólnego z programowaniem, będzie wstanie odgadnąć o co chodzi w tym programie.
Zauważ że każdy blok ma też indywidualny kształt. Program pozwoli połączyć ze sobą tylko te bloki które do siebie pasują. Ogranicza to do minimum możliwość popełnienia błędu.
Do dyspozycji masz wszystkie konstrukcje programistyczne występujące w językach programowania „dla dorosłych”. Będziesz więc używał pętli, warunków i zmiennych.
Mimo swojej prostoty Scratch pozwala stworzyć całkiem duże projekty. Najlepsi tworzą np szachy ze sztuczną inteligencją lub gry 3D.
Kilka słów o innych użytkownikach
Kiedy mówimy o Scratch nie można zapomnieć o społeczności która go tworzy. A ta jest naprawdę imponująca. Na koniec marca 2019 roku, aplikacja miała 39 000 000 zarejestrowanych użytkowników.
Twórcy oddali do dyspozycji sporo funkcji znanych z innych serwisów społecznościowych. Możemy więc polubić projekt czy dodać jego twórcę do obserwowanych osób. Pod każdym projektem można pozostawić również komentarz.
Ponieważ z programu korzystają głównie dzieci administracja bardzo poważnie podchodzi do moderowania treści.
Niejednokrotnie zdarzała się że projekty były blokowane przez moderatorów ponieważ nieostrożne dziecko umieściło w nim swoje dane ( imię i nazwisko czy adres).
W komentarzach użytkownicy oceniają projekt i chwalą i podpowiadają co można by poprawić w programie. Nigdy nie spotkałem się z agresją i wulgarnym zachowaniem.
Na naszym polskim forum jest grupa aktywnych użytkowników, którzy z chęcią dowiedzą na wszelkie pytania.
Remiksy
Jedną z fundamentalnych zasad Scratcha jest dzielenie się i remiksowanie projektów. Co to oznacza w praktyce?
Kod każdego projektu jest otwarty dla innych użytkowników. Mogę wejść i zobaczyć jak ktoś zaprogramował swoją grę czy animację. Sprawdzić jakich grafik i muzyki użył. Mogę skopiować całość lub jeden skrypt i przenieść go do swojego projektu.
Przykładowo: Jesteś zupełnym nowicjuszem i nie wiesz od czego zacząć. Grasz więc w gry stworzone przez kogoś innego. Po jakimś czasie chcesz zaprogramować coś swojego. Znajdujesz grę która będzie Twoją inspiracją i klikasz „Zajrzyj do środka”. Cały kod jest do Twojej dyspozycji. Jak działa menu, jak zrobić pojedynczy czy podwójny skok. Dosłownie wszytko!
Załóżmy że jesteś uzdolnionym grafikiem, ale nie za bardzo radzisz sobie z programowaniem. Wszystko co musisz zrobić, to znaleźć grę która ma odpowiednią mechanikę i zremiksować ją, dodając tylko swoją grafikę.
I to wszystko. Publikujesz swoj�� grę a aplikacja sama wspomni że kod stworzył inny użytkownik.
Integracje Scratch z innymi systemami
Mimo że Scratch jest samodzielną aplikacją to jego popularność sprawiła że za pomocą rozszerzeń można w nim programować inne urządzenia.
Z tych najważniejszych należy wymienić zestawy do robotyki LEGO oraz płytki Makey Makey i Microbit.
Mi osobiście najbardziej podoba się obsługa kamery powalająca tworzyć sterowane gestami gry i animacje.
Czy Scratch ma jakieś minusy?
Dla takiego entuzjasty jak ja Ciężko jest znaleźć słabe strony tej aplikacji wymienię więc tylko jeden ale za to całkiem spory.
Bardzo dużym problemem w Scratchu jest pogoń za popularnością…
Program tak jak już wcześniej pisałem jest po cześć portalem społecznościowym skupionym wokół sympatyków programowania. I jak każdy portal społecznościowy cierpi na jedną przypadłość. Jest nią oczywiście pogoń za popularnością. Duża część aktywnych użytkowników Scratch jest tam aby tworzyć gry i animacje. Chce aby zobaczyło je jak najwięcej osób. Zazwyczaj ma grono swoich „folowersów”. Niemal codziennie na forum pojawia się wpis osoby narzekającej że nikt nie gra w jego gry. Komentarze są zalewane wpisami typu „Fajne, zobacz moje projekty”. Coś co dorośli doskonale znają z Instagrama czy innych porali.
Darmowe materiały:
Na koniec tuż przed podsumowaniem obiecane materiały do samodzielnej nauki programowania w:
Mały Inżynier – Skrypt ze scenariuszami zajęć dla nauczyciela
Scratch – Materiały powstały w ramach projektu DEAFCODE
Podsumowanie
Nie ważne czy jesteś dzieckiem, czy dorosłym. Scratch każdemu oferuje dużo zabawy i eksperymentowania. Zawsze warto po niego sięgnąć bo może sprawić , że pomyślisz: „Mogę programować! To nie jest takie trudne!”
Osobiście jestem wielkim fanem tej aplikacji. I polecam ją każdemu.
Napiszcie proszę w komentarzach co myślicie o Scratchu i wstawcie linki do swoich gier! Na pewno was odwiedzę!
